Абур да, гьюрмет де этиле
Белгили кюйде, бизин Къарабудагъгент райондан, демек юртларындан кёп бажарывлу, макътавгъа лайыкълы, оьзлерден сонг да халкъны эсинде атлары къалгъан кёп адамлар чыкъгъан.
Бир-бир адамлар оьзлени ярыкъ яшаву, этген гёрмекли ишлери, элине тарыкълы девюрде болдургъан къошуму булан, оьзлер яшавдан гетип, арадан кёп йыллар гетсе де, унутулмай, халкъны эсинде кёп йыллагъа къала. Оланы яшав ёлларын эсге алсанг, олар яшагъан девюрню гёзден гечирмеге бажарыла. Шолай адамлар, озокъда, кёп тюгюл. Тек бар, олар къачан да, къайсы йылларда да яшагъан, халкъны арасында болгъан ва яшав сюрген. Шолайлагъа инг насипли адамлар болгъан деп айтмагъа ярай. Неге тюгюл оланы юртлулары бир заманда да эсинден тайдырмажакъ.
Олар яшавда ёлугъагъан энишлеге, кемчиликлеге, тарчыкълагъа къарамай, къыйынлыкълагъа сыр билдирмей, юртуна, районуна кёп пайдалы ишлер этмеге бажаргъан, оьзлерден сонг да унутулмажакъ атын къойгъан.
Тап шолай адамланы бириси деп Къарабудагъгентде тувгъан Абдуллаев Гьасан Мухтаровични гьакъында айтма болабыз. Бу йыл март айны 1-нде Гьасан Абдуллаев тувгъанлы 95 йыл тамамлана.
Гьасан Мухтарович халкъыны эсинде къалардай кёп яхшы ва пайдалы ишлер де этген, халкъыны эсинден бир де таймасдай, оьзюнден сонг лайыкълы гьыз да къойгъан.
Абдуллаев Гьасан Мухтарович 1927-нчи йылны май айыны 1-нде Къарабудагъгент районну Къарабудагъгент юртунда сабанчыны агьлюсюнде тувгъан.
Оьзюгер 6 йыл битген сонг, ол юрт школагъа 1-нчи класгъа охумагъа баргъан. 1938-нчи йыл, оьзюне 11 йыл болагъанда, Гьасан Абдуллаевни анасы чакъсыз яшавдан гете. Яш учун шо бек авур ва уллу тас этив бола. 11 йыллыкъ яшгъа анасыз яшав рагьат болмай. Кёп узакъ къалмай ону атасы да яшавдан гете. Демек, Гь.Абдуллаев яшлайын къыйын яшав гёре, огъар гиччилей загьматгъа уьйренмеге, яшавну тюрлю четимликлерине къаршылыкъ билдирмеге, къайпанмай яшамагъа уьйренме тюше. Демек, ол тез уллу болмагъа (булай да ол агьлюдеги яшланы арасында уллусу болгъан), яшавну, агьлюню авур намусларын яш бойнуна алмагъа борчлу бола.
Оьзюню загьмат ёлун Гьасан Абдуллаев 9-нчу класны битдиргенде башлай. Колхозда ишлей туруп, билимлеге гьасирет яш улан алгъа багъып талпына, демек 10-нчу класгъа охумагъа да юрюй. Бош заманы болса, китаплар охувун узата, ёлугъагъан масъалалагъа гёре, китапдан жаваплар излей, билмейгенлерин билме, англамайгъанларын англама гьаракат эте. Уллулардан, билегенлерден сорай, тек жавап тапмайлы яллыкъ билмей.
Оьзюгер 15 йыл болагъан яшёрюм колхозну не иши болса да эте. Оьгюзлер, атлар егилген арбаланы гьайдай, давну йылларында етишип болмайгъан юртлулагъа, къартлагъа, къатынгишилеге кёмек эте, агъач ва сув ташый. Тек ол охувундан айрылмай, заманын бош йибермей, гьар имканлыкъ болгъанда, китаплар сатып ала ва оланы охуй. Китап ону инг ювукъ къурдашы ва насигьатчысы бола. Сонг-сонг китапгъа бакъгъан ону сюювю агьлюсюндегилеге де яйыла. Демек, ону яшлары барысы да бир йимик билимлеге гьасирет бола, китапгъа абур эте. Шогъар, озокъда, ону яшларыны касбулары ачыкъ шагьатлыкъ эте. Гьасан Мухтаровични уьй китапханасында дагъыстанлы язывчуланы, шаирлени, белгили адамланы кёп санавдагъы савгъат китаплары ерлешген.
«Белгили язывчулар магъа кёп къыйын гьаллардан чыкъмагъа, чечилмесдей масъалаланы тюз чечмеге кёмек этген. Кёп сюеген китапларымны игитлери мени яхшы ишлеге, адамлагъа яхшылыкълар этмеге ругьландыргъан», -дей болгъан Гьасан Абдуллаев.
Давдан сонггъу йылларда Дагъыстанны бары да юртларына Россиядан кёп жагьил касбучулар бакъдырыла. Оланы арасында муаллимлер де бола. 10-нчу класда охуйгъан Гь.Абдуллаев Россиядан гелген муаллим Валентина Петровнаны ушата. Шо себеп болуп, ол 10-нчу класны охуп битген сонг, Дагъыстан пачалыкъ университетни филология факультетине охумагъа тюше ва ону уьстюнлю кюйде тамамлай.
Сонг ол оьзю ушатгъан орус къыз булан уьйлене.
1950-нчи йыл Гьасан Мухтарович Къарабудагъгент орта школада башлапгъы класланы муаллими болуп ишлеме башлай. 1951-нчи йыл ол партия ишге бакъдырыла. Башлап ВКП (б)район комитетни инструктору, сонг къурум бёлюгюню ёлбашчысы болуп ишлей. 1957-нчи йыл Гь.Абдуллаев КПСС-ни район комитетини 2-нчи секретары болуп сайлана ва 1961-нчи йыл болгъунча шонда ишлей. Къайда ишлесе де, не затны башын тутса да, ол ишин намуслу ва тюзевлю кютме бажара. 1961-нчи йыл Гьасан Мухтарович Къарабудагъгент орта школаны директору этилип белгилене. Шо йылларда билим берив идараны иши кёп яхшылаша, билимлени даражасы ва сан яны арта. Олай да, охумагъа сюегенлени санаву кёп бола.
Гь. Абдуллаев бажарывлу касбучудан къайры да, таза юрекли, намуслу адам гьисапда айланагъа танывлу бола. «Ол оьзю уьлгю болуп, аста кюйде, айланадагъыланы да тюзлюкге ва намусгъа багъып тарта болгъан»,- дей ону гьакъындагъы сёйлевюнде юртлулар.
1966-нчы йылны июль айында Гьасан Абдуллаев янгыдан партияны Къарабудагъгент райкомуну 2-нчи секретары этилип белгилене, 1967-нчи йылны ахырында ону 1-нчи секретары этип сайлай. Демек, Гьасан Мухтаровични иши гюнден-гюн къыйын ва жаваплы бола. Халкъ тёшегинден тургъунча, ол фермаларда, гьайванлар отлайгъан ерлерде, авлакъларда, чачывлар чачылагъан, гелимлер къайтарылагъан участкаларда бола.Гечесин-гюнюн бир этип чалыша, яллыкъ тапмай ишине бериле, этеген ишинден къуванып, гюч алып чалыша.
Районда шо йылларда Гьасан Абдуллаевни сиптечилиги булан ёллагъа асфальт салынгъан, юртну ичине кёп ерлеге газ быргъылар тартылгъан, райцентрде гьамам ва опуракъ жувагъан ерлер ачылгъан.
Сонг да, шо йылларда район больница, маданият къала, юртларда участка больницалар ва школалар ачылгъан. Гьар заман халкъ булан бирче турагъан, оланы къыйынын-тынчын яхшы англайгъан Гьасан Абдуллаев оьз ягъындан олагъа кёмегин этип, халкъны гьайында тургъан.
Ол юртлулагъа абур да этип, оланы сююп де бажаргъан. Адамлар да огъар къайтарышын этип, абурлап, иш сорап юрюген.
Гьасан Абдуллаев яхшы ерлерде ишлеп гелсе де, байлыкъны, малны артындан чапмагъан, уллу къалалар ишлемеген. Ону учун уллу байлыкъ билимлер болуп токътагъан. Шо билимлеге бакъгъан сюювню, демек инг де уллу байлыкъны оьзюню авлетлерине де сингдирмеге бажаргъан.
Гьасан Мухтарович кёп сюеген уьягьлюсю Валентина Петровна булан 5 яшны оьсдюрген ва тарбиялагъан. Олар барысы да оьр билимлеге ес болгъан, жаваплы касбуланы башын тутгъан, элине пайдалы адамлар болуп чыкъгъан.
Райсполкомну председателини къуллугъундагъы Насрутдин Насрутдинов булан бирче районну халкъларыны социал талапларын кютювде Гьасан Мухтарович кёп иш этген.
Гь.Абдуллаев ва Н.Насрутдинов шо заман ДАССР-ни Министрлер Советини председатели болуп ишлейген къарабудагъгентли Алипаша Умалатовну кёмеги булан яшавгъа чыкъма бажарылгъан гёк газны иссилигин районну халкъы бугюнде де унутмай.
1975-нчи йылдан 1987-нчи йылгъа ерли Гь. Абдуллаев ДАССР-ни халкъ тергев Комитетини къуллугъунда ишлей туруп, халкъына кёп къуллукъ этген. Ону шо загьматы гьукумат ягъындан да яхшы багьалангъан.
Гьасан Мухтарович кёп санавдагъы орденлер ва медаллар булан савгъатлангъан. Ол «Кавказны якълаву учун», «Уллу Ватан давдагъы макътавлугъу учун», «Гьюрметлев белгиси» деген ва башгъа медаллар булан савгъатлангъан, «Загьматны ветераны» деген атгъа ес болгъан.
Районну халкъы да Гь.Абдуллаевни загьматына оьр багьа берген. Бугюнде де ону эсделигине абур да, гьюрмет де этиле.
Барыбыз да билеген кюйде, юртдагъы орамланы бирисине (ол оьзю яшагъан уьй бар орамгъа) ва оьзю иш башлап, кёп йыллар ишлеген Къарабудагъгент 1 номерли орта школагъа ону аты къоюлгъан.
Ишлеп уьйренген Гь.Абдуллаев пенсиягъа чыкъгъан сонг да бош турмагъа болмай. Ол гьайында къалып, бек белсенип, авур загьмат тёгюп, районда тарихи музей ача.
Биринчи ерге халкъны яшавун яхшылашдырмакъны масъаласын салып юрюген Гьасан Мухтарович музейни кюрчюсюн салывда да бек гьаракат этгени гьис этиле.
Музейге гирип ондагъы экспонатланы гёрген адам кёп затны тюз англама, тарихибизни сокъмакъларын гёзден гечирме бола.
Макка-Мадинагъа барып, Гьасан ва Валикъыз (Валентина), Абдуллаевлер Аллагьны алдындагъы борчун кютюп, гьажилер болуп гелген. Оланы яшлары да халкъны, районуну пайдасына ишлежегине умут этебиз ва инанабыз.
Оьзлер арабыздан гетсе де, оланы яшаву, этген яхшы ишлери, адамлыгъы юртлуланы эсинде къалажакъ.
МАЪЛУМАТ:
Абдуллаев Гьасан Мухтарович 1927-нчи йыл Къарабудагъгент районну Къарабудагъгент юртунда тувгъан.
1942-нчи йыл ол 9 класны битдирип колхозда иш башлагъан. Ишлей туруп, охувун 10-нчу класда узатгъан. Школадан сонг Дагъыстан пачалыкъ университетни филология факультетинде, Ставраполда совет къуллукъчуланы ёлбашчы ишге гьазирлейген курсларда, Дагъыстан областны партия школасында охугъан.
1961-1966-нчы йылларда Къарабудагъгент орта школада директор болуп ишлеген. 1966-нчы йыл райком партияны 2-нчи, 1967-1975-нчи йыллар – 1-нчи секретары болуп ишлеген. 1975-1987-нчи йыллар ДАССР-ни Халкъ тергевюню Комитетини инструктору.
1995-нчи йылдан башлап Къарабудагъгент тарих-эл ахтарыв музейни ёлбашчысы.
Гьасан Абдуллаев кёп керенлер ДАССР-ни Оьр Советини Гьюрметлев грамоталары, РСФСР-ни ва СССР-ни халкъ тергевюню Комитетини ягъындан ВДНХ-ны ез медалы булан савгъатлангъан.
Кёп керенлер Къарабудагъгент юрт ва район Советлерини депутаты этилип сайлангъан. Олай да, ДАССР-ни Оьр Советини депутаты, КПСС-ни обкомуну уьюрю, областны партия конференциясыны делегаты этилип сайлангъан.
Гьасан Абдуллаев агьлюсю булан бирче 5 яшны оьсдюрген ва тарбиялагъан.
Добавить комментарий
Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи. Комментарий появится после проверки администратором сайта.
