Агьлю ва школа бирче...

Шоллукъда, алдагъы гюнлерде бизин редакциябызгъа къонакълай гьелили Биярсланов Биярслан Зайналабитович гелди. Ол 40 йылдан да къолай гьар тюрлю къуллукъларда загьмат тёкген. Оьзюню загьматыны артдагъы эки йылын, демек, 2003-нчю йылны июль айындан 2005-нчи йыл битгенче, республиканы наркотиклени къоллавуна ва айландырывуна тергев этеген идарасында ишлеген.

«Районну яшаву» газетни баш редакторуну орунбасары Багьавутдин Самадов Биярслан Биярсланов булан наркотиклени къоллавну, ону заралы ва пачалыкъны янындан такъсыргъа тартылагъаны гьакъда хабарлагъан. Шону охувчуларыбызны тергевюне беребиз.

- Биярслан Зайналабитович, наркотиклени ва гьакъылын алышдырагъан алатланы не йимик таъсири ва заралы бар? Шо гьакъда англатсагъыз.

- Алдынгъы заманларда бизин уллуларыбыз чагъырны ва эсиртеген ичкини къоллай эди буса, гьалиги девюрню адамлары наркотиклени ва ону йимик гьакъылын алышдырагъан алатланы къоллай. Шоланы заралы гьакъда докторлар гьар гюн дегенлей айтып тура. Наркотиклени къоллайгъанланы шондан айырмакъ учун хас медицина идаралар бар ва иш гёре.

- Наркотиклени заралы бары да халкъгъа тиеми?!

- Тюз, наркотиклени заралы бары да халкъгъа тие. Айтагъаным, эгер ожакъда яш наркотик ва огъар ошайгъан алатны къоллай буса, шо савлай ожакъгъа зарал гелтире. Демек, яшны савлугъу бузула, огъар ойлаша туруп, ата-анасы аврув къазана, агьлюню хыйлы харжы чыгъа. Сонг да, жамиятны ва пачалыкъны къурумларыны алдында жавап бермеге де тюше.

-Биярслан Зайналабитович, яш­ёрюмню наркотик къоллайгъаны нечик аян этмеге бола? Олай да, наркотиклени къоллайгъанланы арасында уллулар да ёлугъамы?

- Эгер яш себепсиз кюлеп-иржайып тура буса яда нечакъы ашаса да аза буса, шо яшны тергемеге тарыкъ. Олай да, яш маънасыз ва бош лакъыр этмеге бола, бир-бирде кёп ойлу-пикрулу бола. Шо саялы да, яшлар къырдан уьйге къайтгъанда, ата-ана олагъа тергев бермеге тарыкъ. Озокъда, киселерине тюнтюв этсе, шо гьакъда соравлар берсе, яшлар ону терс анг­ламагъа бола. Шоллукъда, ата-аналар муаллимлери булан байлав тутмагъа ва яшланы оьзлени тутагъан кююне тергев этмеге тарыкъ.

- Наркотиклени къоллайгъан, сатагъан ва айландырыв этеген адамлар пачалыкъны янындан не йимик такъсыргъа тартыла?

- Бизин республикабызда аслу гьалда анаша яйылгъан ва шо кёп къоллана. Героин, кокаин ва оьзге авур наркотиклер бизин элибизге ва республикабызгъа Азиядан геле.

Анаша булан бирче къалиян (кальян) да адамны савлугъуна зараллы экенни унутмагъа ярамай. Огъар гьар тюрлю арив ийислер къошуп, адамгъа заралы ёкъ деп, биревлер акъча къазана. Анашаны этмеге ва сатмагъа бизде енгил гьисаплана. Неге тюгюл де, шо ишге гьатта 12-13 йыллыкъ яшланы да къуршай. Шону тартма уьйренген адам дагъы айрылмагъа болмайгъаны белгили. Шо саялы да, яшланы шо яман ва зараллы аврувдан сакъламагъа борчлубуз.

Пачалыгъыбызны янындан наркотиклени тартагъан, айрокъда къоллайгъан ва сатагъан адамлагъа къатты такъсырлав бар. Масала, эгер наркотикни школаларда ва оьр охув ожакъларда сата ва яя буса, 5-12 йыл туснакъ бериле. Олай да, къурум бёлюк булан этилсе, 8-15 йыл туснакъ бериле. Эгер нарко­тикни оьлчевю уллу буса, шо адамгъа 15-20 йыл яда буса савлай оьмюрюне туснакъ гесилмеге имканлы.

- Биярслан Зайналабитович, шу ишге къатынгишилер де къошулагъан гезиклер боламы? Олай да, наркотиклени къоллавуна къаршы дагъы да не йимик чаралар гёрмеге таклиф бересиз?

Эки йылдан къолай ишлеген вакътимде Буйнакск, Магьачкъала ва Хасавюрт шагьарларда наркотиклер сатагъан къатынгишилени тутмакъ учун оьтгерилген хас оператив чараларда оьзюм де ортакъчылыкъ этдим. Масала, бир къатынгишиге 35 йыл, бирисине буса 50 йыл бола эди. Олар «мефедрон» деген синтетика наркотиклени-таблеткаланы сата эдилер.

Мени уланым Жамболат 15 йылдан къолай полицейский болуп ишледи, ол дав агьвалатланы ортакъчысы да дюр. Буссагьат сакъат болуп ишинден тайгъан ва уьйде, пенсияда. Ону уланы, мени торунум Абдулла, буссагьат Гьели орта школада 11-нчи класда охуй. Ол оьр охув ожакъны тамамлап, наркотиклени сатагъанлар булан ихтияр якълав къурумланы къуллукъчусу гьисапда ябушмагъа мурады бар.

Гьюрметли ата-аналар ва муаллимлер, оьсюп гелеген яш наслубузну наркотик ва оьзге гьакъылын алышдырагъан алатланы къоллайгъаныны алдын алмакъ учун ­чалышмагъа ва иш гёрмеге чакъыраман. Яшланы бир де къаравсуз ва тергевсюз къоймагъа ярамай.

– Савболугъуз! Лакъыр этгенигизге баракалла!

– Сиз де савболугъуз!