Загьмат булан талай тапгъан

Бугюн биз газетни охувчуларын оьзюню къайратлы загьматы булан халкъ арада атын оьрге гётерген, талайын тапгъан, насипли яшав сюргенлени бири булан таныш этме сюебиз. Ол – къарабудагъгентли Абу Къарабузакъов.

Абу Къарабузакъов 1930-нчу йылда Къарабудагъ­гент юртда сабанчыны агьлюсюнде тувгъан. Ону яшлыгъы авур заманлагъа къаршы гелген. Ерлерде артеллер къурула. Адамлар айлар булан авлакъларда къалып, мамукъ, гьабижай, будай, оьзге тюрлю авлакъ ниъматлар оьсдюре. Ортакъ загьмат йыл сайын гюч алагъан заманлар.

Шо замангъы оьзюню тенглилери йимик, Абу Къарабузакъов да ата-анагъа, ожакъгъа кёмек болсун деп, колхозда оьзюню гючю чатагъан ишлеге къуршала. Оьрюм чагъында тенглилери булан уллулагъа къошулуп, авлакъларда мамукъ, будай баш жыя, оьзге къуллукъланы кюте.

А.Къарабузакъовну яшлыгъы давну алдындагъы авур йыллагъа рас геле. Дав башлангъанда огъар янгы 11 йыл бола болгъан. Парахат яшав дагъыдан -дагъы авурлаша. Бары гюч, бары гьаракат фронтгъа бакъдырыла. Ачлыкъ, авур яшав шо девюрдеги яшёрюмлени тез эсли эте. Давгъа гетген эренлени орнуна авлакъланы иши оьмюрге баргъан уллуланы, къатын-къызланы, яшланы, брон булан давдан къалгъанланы бойнуна тюше.

Абу Къарабузакъов бюртюкге гиччи буса да, бек чарчымлы, гьаракатчы яш гьисапда оьзюню таныта.

Гюнлер-гюнлеге, айлар-айлагъа тагъылып, заманлар сув йимик агъа. Бары гюч, бары гьаракат авур шартларда душмангъа къаршы ябушагъан воинлерибизни сурсат, исси опуракъ булан таъмин этивге бакъдырылгъан.

Давну йылларында загь­мат фронт гюн сайын гюч ала. Шо заманлар адамларда гючлю патриот, ана ватанына сююв гьислер уяна. Гюнлюк тапшурувланы ар­тыкъ этип толтурмакъ учун, ял­лыкъ билмей бир-бирев булан оьчешип ишлейлер.

Абу Къарабузакъов давну йылларында трактор бригадада прицепщик (сувчу) болуп трактористлеге кёмекчи, оьзге къуллукъланы кюте болгъан.

Давну йылларында брон булан тылда къалгъан техниканы яхшы бажарагъан, трактор бригаданы бригадири Гьажи Амиралиев къатарбаш Абуну гьаракатын, эринмейгенлигин сезе.

Гьажи Амиралиев, Исрапил Мамашев ёлдашлар Абугъа насигьатчы гьисапда техниканы увакъ-тюек ишлерин кютме ихтияр берелер, кёп-кёп оьзге затланы да англаталар.

Уллулар булан янаша ишлей туруп, Абу Къарабузакъов сынав топлай, техниканы ишлетме, тетиклерин онгарма уьйрене. Яшны гьаракатын, эринмейгенлигин гьис этип, трактор бригаданы бригадири, трактористлер Абугъа гюндюзлер тракторну оьзбашына сюрюв ва оьзге авлакъ ишлени кютме ихтияр берелер. Эсли иш ёлдашларыны яннавурунда ишлей туруп, ол загьматда чыныгъа, сынав топлай.

Давдан сонггъу йыллар юрт ерлерде адам гюч етишмей. Бары гьаракат дагъытылгъан шагьарланы, юртланы аякъгъа тургъузувгъа, халкъны сурсат булан таъмин этивге бакъдырылгъан. Шо муратда адамлар гечесин — гюнюн бир этип, авлакъларда къалып ишлейген заманлар. Халкъны арасында загьмат гьаракат гюч ала, ялын ташлай.

Янгы эр мыйыгъына гирип гелеген Абу Къарабузакъов да эринмей, талмай загьмат тёге, гюнлюк тапшурувларын хыйлы ар­тыкъ этип яшавгъа чыгъарып юрюй.

Къарабудагъгент юртдагъы Карл Марксны атындагъы колхозну юрт хозяйство продукталар болдурувда ва ону пачалыкъгъа сатып беривде къолда эте гелеген уьстюнлюклери гьакъда республика оьлчевде айтыла башлана. Хозяйство ашлыкъ, эт, сют ва оьзге юрт хозяйство продукталар болдурувда планларын 110-125 процентге толтуруп, яшавгъа чыгъара юрюй. Шо гьаракатда Абу Къарабузакъовну да аслам къошуму бар. Ол йымышакъ сюрювню планларын къабат ярымгъа толтуруп юрюй.

Гетген асруну 60-нчы йылларында колхоз «Танг» деген юзюмчюлюк совхозгъа айлана. Къысгъа болжалны ичинде кёп майданлагъа борла орнатыла. Хозяйствону материал-техника базасы беклеше. Авлакъларда, юзюмлюклерде ишлейген техниканы санаву йыл сайын артып юрюй.

«Танг» совхозда загьмат ялын ташлай, юзюмлюклени майданлары, участкалардан алынагъан тюшюмлер йыл сайын арта.

Борла – къуллукъну кёп талап эте. Бары къуллукълар агротехника гёрсетеген болжалларда сан янлы оьтгерилме та­рыкъ. Дагъысын айтмагъанда, 3-4 керен сыдра аралары сюрюлме, 5-6 керен сыдра араларына культивация этме герек.

Загьматда чыныкъгъан, ёкълукъну сезген Абу Къарабузаков ишге бютюнлей берилип ишлей. Ол гюзде, эрте язбашда юзюмлюклени сыдра араларын сюрювде, культивация этивде тарлавларда ишлей туруп, гечелер геч болгъунча къалып ишлейген гюнлер аз болмагъан.

Адам загьматы булан абурлу дейгени йимик, Абу Къарабузакъовну гьаракаты арагъа чыгъа. Алдынлы механизатор гьисапда ону сураты хозяйствону, районну гьюрметлев доскасын безей.

Районну хозяйствосуну ёлбашчыларыны янындан этилеген абур, ишде етген уьстюнлюклери саялы берилеген савгъатлар ону дагъыдан -дагъы къурч ишлеме, янгы уьстюнлюклеге ругьландыра.

«Танг» совхоз Темиркъа­зыкъ Кавказда лап уллу юзюмчюлюк хозяйствогъа айлана. Юзюм болдурувну къадары йыл сайын арта. Янгыз «Танг» савхозну коллективи 17 минг тондан къолай юзюм болдургъан йыл да болду.

Хозяйствону коллективи къолда этген уьстюнлюклерде механизатор Абу Къарабузакъовну да аслам пайы бар деп ташдырып айтма ярай.

Ону къайратлы загьматы гьукуматны янындан тийишли кюйде къыйматлангъан. Огъар гезиксиз ГАЗ-69 маркалы кетен машин берил­ген. Чинкдеси, инкъылапны башчысы Владимир Ильич Ленин тувгъанлы 100 йыл айланывуна байлавлу юрюлеген ярышгъа къошулуп ишлей туруп, А.Къарабузакъов ишде лап оьр натижаланы къолда этгени саялы, 1970-нчи йылда огъар лап сыйлы оьр савгъат гьисапланагъан “Ленин орден” тапшурулгъан. Бу оьр савгъат ону дагъыдан -дагъы оьрлюклеге ругьландыргъан. Гёз алгъа уллу планлар тутуп ишлеме къасты бар Абуну умутлары яшавгъа чыкъма насип болмагъан. Яшавуну лап дер вакътиси, оьзюгер 50 йыл болагъанда гечинген.