Юртуна кёп иш этгенлени бириси
Нюрсагьадат ИЗАМУТДИНОВА
Белгили кюйде, Къарабудагъгент районну юртларындан юртуна, районуна оьзлени толу кюйде багъышлап, халкъы учун къайратлы загьмат тёгюп чалышгъанлар кёп чыкъгъан. Дав йылларда давда ортакъчылыкъ этип, Уллу Уьстюнлюкню гюнюн гелтирмек учун къанын-жанын аямай дав этип, давдан яралары да булан къайтгъан сонг да бош турмай загьмат тёкгенлени атларын уллу гьюрмет булан эсгерме тюше. Шолайланы гьакъында айта туруп, дёргелили Магьаммат Шагьвалиевни атын эсгермекни айрокъда тюз гёремен. Ону гьакъындан материал язмагъа башлагъынча мен Дёргели юрт китапхананы, музейни ёлбашчысы Айшат Изиева булан ёлугъуп хабарладым.
М.Шагьвалиевни гьакъында Дёргели юрт музейде кёп маълуматлар барны айта туруп, А.Изиева магъа оланы гёрсетди, оьзлер оьтгерген чараланы гьакъында хабарлады. Эсгерме сюемен, Дёргели юртдагъы ветеранланы, башгъа белгили адамланы гьакъындагъы юрт музейдеги маълуматлар булан мени Айшат Изиева кёп керенлер таъмин этген. Демек, ол магъа шо ишде яхшы кёмек эте, оьзюгер Аллагь рази болсун!
Магьаммат Шагьвалиев 1917-нчи йылда Къарабудагъгент районну Дёргели юртунда сабанчыны агьлюсюнде тувгъан. Юрт школада 7-нчи класны охуп битдирген сонг, билимлеге гьасирет улан Буйнакскидеги Дагъыстан педагогика училищеде охувун узата. 1936-нчы йылда М.Шагьвалиев совет ва партия къуллукъчулар гьазирлейген 9 айлыкъ курслагъа бакъдырыла ва яхшы къыйматлар булан ону битдире. Тек, М.Шагьвалиев дагъы да охумагъа токъташа ва 1937-нчи йылда Магьачкъаладагъы дёрт йыллыкъ сабанчы милицияны школасына тюшюп, шону да уьстюнлю кюйде тамамлай.
Охувун битген сонг, ону милицияны Хасавюрт район бёлюгюне паспорт столну ёлбашчысы этип йибере. Шо йылларда М.Шагьвалиев паспорт низамны болдурмакъ учун Хасавюрт шагьарда кёп къыйын загьмат тёге.
Дав башланып биринчи гюнлерден тутуп Магьаммат Шагьвалиев давгъа чакъырыла. Ол башлап офицерлер гьазирлейген курслагъа охумагъа йибериле. Ону фронт ёллары Ростов шагьардан башлана. Польшаны душманлардан азат этмек учун юрюлеген гючлю давларда огъар яра тие.
Украинаны Житомир шагьарында авур яралары булан госпитальда ятгъан М.Шагьвалиевге операция эте, тек ону тёшюндеги гюллени нечакъы гьаракат этсе де, докторлар чыгъарып болмай. Тёшюнде, демек оьпкесинде гюлле де булан ол къолайгъа къайта.
Давдан къайтгъан сонг, Магьаммат Шагьвалиевни милицияны Буйнакск район бёлюгюню ёлбашчысы оьзюню ягъына ишге чакъыра. Бир йыл политика бёлюкде ишлеген сонг, М.Шагьвалиевни милицияны Буйнакск район бёлюгюню ёлбашчысыны ишине белгилей.
Давдан сонггъу йылларда шо ишни кютме рагьат болмай. Тек ол бар бажарывлулугъун бакъдырып ишге къуршала. М.Шагьвалиевни гьаракатчылыгъын эс этип, ону республикада инг де артда къалагъан, ишлеме къыйын районланы бириси деп гьисапланагъан Хасавюрт районгъа милицияны ёлбашчысыны ишине йибере. Ол шо ишинде яхшы натижалагъа етише, низамны гётере. Оьзюн ва савлугъун аямай загьматгъа берилген М.Шагьвалиев 5 йылдан сонг оьзюню савлугъу осаллашгъанын гьис эте. Шо саялы арза да берип ич ишлер къурумланы къуллугъундан тая. Тек ол шондан сонг да бош турмай, районну идараларында тюрлю ишлерде кёп йыллар загьмат тёге. Башлап Къарабудагъгент районда финанс ишлеге къарайгъан бёлюкню заведующийи болуп ишлей. Сонг ону Дёргелидеги «Къызыл партизан» деген колхозну председатели этип белгилей. Шо гюнден тутуп М.Шагьвалиев юртлуларына, юртуна къуллукъ этме башлай. Бар къастын, гьаракатын салып чалышагъан Магьаммат Шагьвалиев юрт хозяйствону ишин гётермеге башлай. Шо йыллар авлакъланы тюшюмлюгю, гьайван-малны санаву ва продукталыгъы арта, кёп гёрмекли натижалар гёрсете. Демек, юртлуланы яшаву яхшы якъгъа оьсме башлай. Юртлулар да гьайлы ёлбашчыгъа къайтарышын этегендей оьзлени къолундан гелеген гьаракатны этип ишлей, демек оланы ишге иштагьы хыйлы арта.
Бираздан «Къызыл партизан» колхозгъа гиреген Аданакъ юрт оьсе, айры хозяйствогъа айлана. Мунда аслу топуракъ гьисапда овош оьсдюрювге уллу тергев бакъдырыла.
1965-1966-нчы йылларда М.Шагьвалиев Аданакъда къурулгъан янгы совхозгъа ёлбашчылыкъ эте, овошчулукъ тармакъны оьсдюрювге аслам кюрчю сала. 1967-нчи йыл Магьаммат Шагьвалиев Буйнакский район потребсоюзну председатели этилинип белгилене. Шо йылларда ону айрыча гёрмекли ва натижалы гьаракаты аян бола. Ону ёлбашчылыгъы булан эсгерилген тармакъда кёп иш этиле, халкъны гьар тюрлю талапларын кютювде уьстюнлюклеге етише. Гёрмекли ва натижалы гьаракаты саялы район потребсоюзгъа КПСС-ни ЦК-сыны ва ВЦСПС-ни Къызыл байрагъы тапшурула. Тек, тёшюнде гюлле булан давдан къайтгъан М.Шагьвалиевге шо гюллени заралы гюн сайын кёп зарал эте, демек савлугъуна чатакъ салып тура. Шогъар гёре Магьаммат Шагьвалиев ишинден тайып ата юртуна къайта. Пенсияда ял алма токъташа.
Тек ишлеп билеген ва ишлеме сюеген адамгъа иш къайда да табыла. Юртлулары ону юрт Советни председатели этип сайлай. Ол янгыдан къайратлы загьмат тёкме башлай….
Юрту учун янгыдан белсенген М.Шагьвалиев юрт яшавну яхшылашдырывну, тазалыкъны болдурувну, халкъны сув булан таъмин этивню, орамланы тюзлевню, онгарывну ва башгъа кёп тюрлю ишлени уьстюнде гьаракатын узата.
Бугюнлерде М.Шагьвалиев юртлуларыныны арасында болмаса да, ону атына юртлулар гьали де бек гьюрмет эте. Ол яшагъан уьйню тамына мармар ташдан эсделик салынгъан, орамгъа ону аты къоюлгъан.
Юртлулар, охувчулар чакъда-чакъда ону эсделигине барып ону дав ва яшав ёлларын эсге ала, дуалар эте.
Демек, давда йимик давдан сонг да къоччакълыкъ гёрсетген адамгъа юртлулар гьар даим макътав этегени, эсинде сакълайгъаны гележек наслу учун да бек пайдалы экени белгили.
Добавить комментарий
Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи. Комментарий появится после проверки администратором сайта.
