Районда адамланы гьисабын алыв юрюле

- Нажмулгьуда Абдулмуъминович, адам­ланы Бютюнроссия гьисабын алыв (ВПН – 2020) чара 2020-нчы йылда оьтгерилмеге герек эди. Не себепден шо иш артгъа теберилди?

- Гертилей де, адамланы Бютюнроссия гьисабын алыв (ВПН – 2020) чара 2020-нчы йылны сентябр ва октябр айларыны ичинде оьт­герилмеге герек эди. Амма, коронавирус инфекция аврув себепли болуп, шо чараны оьтгерив бу йылны апрель айына, сонг буса октябр айны 15-нден ноябр айны 14-не ерли теберилди. Демек, коронавирус пандемия пачалыкъны ичиндеги ишлеге пуршавлукъ этди ва шолар артгъа теберилди.

– 2010-нчу йылда оьтгерилген ВПН-ни гьасиллери булан ювукъдан таныш этсегиз.

– Гьалиден 10 йыллар алда адамланы Бютюнроссия гьисап алыв чара оьтгерилди. Россияда янгы девюрде биринчилей ВПН 2002-нчи йылда оьтгерилген эди.

2010-нчу йылда оьтгерил­ген гьисап алывну гьасиллерине гёре, бизин районубузда 74 мингден артыкъ адам яшай эди. Шоланы 62 проценти къумукълар, 34 – даргилер, къалгъан 4 проценти оьзге миллетлени вакиллери эди.

Орта гьисапда артдагъы 10-15 йылны ичинде бизин районубузну халкъыны санаву гьар йыл 1500-ге ювукъ арта. Шону да аслу себеби яшлар тувагъаны саялы.

– Нажмулгьуда Абдулмуъминович, районубузну ичиндеги лап да уллу ва гиччи юртланы адамларыны санавун айтсагъыз. Сонг да, ВПН – 2020 чараны оьтгеривге районну ичинде нечакъы адам къуршалгъан?

– 2021-нчи йылны аввалына бизин районубузда лап да уллу юрт Къарабудагъгент гьисаплана. Шоллукъда, райцентрда 18 минг 500-ден къолай адам яшай. Лап гиччи юртда – Аданакъда буса 1723 адам яшай.

ВПН – 2020 кампанияны оьтгеривде 161 переписчик, 27 контролёр ва МФЦ-де 1 переписчик къуршалгъан. Бизин переписчиклерибизни хас шагьатнамалары ва къолунда планшетлери бар.

Олар, адамланы уьюне ва абзарына гирегенде, шо шагьатнамаларын гёрсетмеге борчлу ва ватандаш айтгъан маълуматланы планшетге язмагъа герек. Олар адамлардан оьзлени хас документлерин, демек, тувгъанлыгъыны гьакъындагъы шагьатнама ва башгъалары, гёрсетмекни талап этмеге ихтияры ёкъ. Айтагъаным, переписчик сорав алынагъан адамны (респондент) сёзлерине гёре ишин юрютсе бола.

– Районубузну ичинде адамланы гьисабын алыв иш къыйын ва четим ­юртлар бардыр. Шо гьакъда англатыв берсегиз.

– Белгили кюйде, бизин районубуз Магьачкъала шагьар булан дазу тута. Ачыкъ­лашдырып айтсакъ, Янгы Паравул ва Янгы Агъачавул юртланы тахшагьарыбыз булан тыгъыс аралыкълары бар. Шо юртларда яшайгъан, тек пропискасы республикабызны оьзге шагьарларында ва районларында этилген кёп халкъ бар. ВПН-ни талапларына ва шартларына гёре, бир йылны узагъында мекенли бир юртда яда шагьарда яшайгъан адам шо яшайгъан еринде гьисапгъа алынмагъа герек. Айтагъаным, шо юртларда ишлейген переписчиклерибиз оьзлени ишине бек жаваплы янашмагъа тарыкъ.

– Нажмулгьуда Абдулмуъминович, адамланы Бютюнроссия гьисабын алыв (ВПН – 2020) чара ­оьтгеривде сизге ва жаваплы къуллукъчуларыгъызгъа уьстюнлюклер ёрайбыз ва жамият учун пайдалы иш болур деп ойлайбыз. Савболугъуз.

– Гертилей де, ВПН – пачалыгъыбыз учун бек агьамиятлы иш. Шону гьасиллерине гёре гележек 10-15 йыл алгъа проектлер ва программалар къабул этиле ва яшавгъа чыгъарыла. Ёравларыгъыз саялы, сизге де баракалла.