Бажарывлу ва жаваплы ёлбашчы

XX-нчы асруну питнели 90-нчы йылларыны толкъунларындан элибиз чайкъала, ава-чюеле, сюйкелене туруп чыкъгъан сонг, къайсы ишни де бойнуна алмагъа ва юрютмеге енгил тюгюл болгъандыр. Тек шо вакътиде ишни юрютген ва аякъгъа тургъузгъан адамланы гьакъында маълуматлар ва баян­лыкълар бермеге тарыкъдыр. Шоллукъда, артдагъы йылларда район газетге ёлбашчы болгъан Магьамматмурат Канзитдинов шолайлардан санала.

Магьамматмурат Канзитдинов «Районну яшаву» газетни баш редакторуну къуллугъуна 2001-нчи йылны июн айыны 6-нда Къарабудагъгент районну администрациясыны башчысыны хас буйругъу булан белгиленген. Шо ишде ол 2019-нчу йылны апрель айыны 16-сы болгъунча чалышды. Демек, ол 18 йылны боюнда район газетни редакциясына ёлбашчылыкъ этди.

Канзитдинов Магьамматмурат Магьамматрашидович 1956-нчы йылны август айыны 29-нда Къарабу­дагъгент юртда Ватан давну ортакъчысыны агьлюсюнде тувгъан.

Ол 1963-1974-нчю йылларда Къарабудагъгент орта школада орта билим алгъан сонг, Дагъыстан пачалыкъ университетге оьр билим алмагъа охумагъа тюше. ДГУ-ну ол 1979-нчу йылда уьстюнлю кюйде тамамлай ва «тарих ва обществознание» дарсдан муаллим касбугъа ес бола.

Магьамматмурат Канзитдинов оьзюню загьмат ёлун 1979-нчу йылда башлай ва 42 йылны узагъында макътавлу ва уьстюнлю кюйде юрютюп тура. Инг башлап, ол Къарабудагъгент 2 номерли орта школада тарихден муаллим болуп чалыша.

Ону пагьмусуна ва билимине районну ёлбашчылары тергев бере ва 3 йылны боюнда Къарабудагъгент 8 йыллыкъ школаны директоруну охув-тарбия ишлеге жаваплы орунбасары этип белгилей.

1990-1999-нчу йылларда М. Канзитдинов районну билим берив бёлюгюню инспектору, 12 номерли ПТУ-ну филиалыны заведующийи, билим берив, маданият ва спорт управлениени ёлбашчысы болуп загьмат тёге.

Магьамматмурат Канзитдиновну гьаракатчылыгъын, ишин гёрмекли ва оьр даражада юрютегенин районну ёлбашчылары эс эте. Демек, ону районну башчысы социал масъалалагъа къарайгъан кёмекчиси этип ишге чакъыра. Олай да, 1999-нчу йылны октябр айында ону районну прес-центрыны ёлбашчысы, районну администрациясыны ва район Советни прес-секретары этип белгилей. Шо къуллугъунда ол район администрацияны ишин халкъгъа аян эте ва республика даражасына гётере.

Эки йылны узагъында М.Кан­зитдинов маълумат якъдан районну атын оьр этмеге бажара. Шоллукъда, Къарабудагъгент район администрацияны шо замангъы башчысы Умалат Насрутдинов Магьамматмурат Канзитдиновну 2001-нчи йылны июн айыны 6-нда «Районну яшаву» газетни баш редакторуну къуллугъуна белгилей.

Мен оьрде эсгерген кюйде, 2000-нчи йылланы башында къайсы къурумну да ва идараны да гьалы бек бузукъ эди. Сонг да, редакцияланы биналарыны ва материал-техника базасыны ясандырыву макътардай ва макътанардай тюгюл эди.

Магьамматмурат Канзитдинов район газетге ёлбашчылыкъ болдургъан 18 йылны узагъында хыйлы алмашынывлар ва янгыртывлар болду деп айтсакъ, дурус болур. Газетни тиражыны санаву булан янаша, ону ичиндеги макъалаларыны ва очерклерини, маълумат ва танкъыт материалларыны чеберлиги ва сан яны алышынды.

Район администрациядан ва район Жыйынындан гелеген хас документлер булан янаша тюрлю-тюрлю рубрикалар ва сагьифалар юрюлмеге башланды. Масала, «Исламны сеси», «Юрт хозяйство», «Адабият бёлюк», «Яшланы бокъчасы», «РОВД билдире», «Судну залындан», «Терроргъа къаршылыкъ», «Школа яшаву», «Юртлардан янгылыкълар», «Уьч агьвалат», «Бизге язалар», «Журналист масъаланы гётере», «Ойлар, пикрулар» ва олай дагъы да башгъалары.

Шо сагьифаларда мухбирлер ва редакция халкъны талапларына гёре макъалалар ва очерклер, маълуматлар ва баянлыкълар берип турду.

Олай да, газетни тизилеген кюю, тыш гёрюнюшю, ону печат этеген къураллар да янгыртылды. Масала, алдынгъы къоргъашын ва линотип тайпалы печат этеген машинлер тайдырылды ва компьютерлер алынды. Газетни бинасыны ичине де мекенли ремонт ишлер этилди. Мухбирлер ва операторлар ишлейген кабинетлер булан бирче оьзге ерлери де онгарылды.

Озокъда, уьстюнден янгур ява буса яда аякъларынга тюбюнде сувукъ геле буса, къуллукъчуланы ишлемеге гёнгю ва иштагьы болмайгъаны ачыкъ. Шолай тарыкълы ремонт ишлер де этилди.

Чинкдеси, редакцияны ва онда загьмат тёгеген мухбирлени социал якъдан якълав, газетни бетлерине ерлешдирилеген макъалаланы маънасы ва тизиливю бюс-бютюнлей алышынды. Газетни тиражы 2000-нчи йылда 1200 экземпляр эди буса, 2002-нчи йылда 1500-ге гётерилди, 2014-2016-нчы йылларда буса – 3300-ге чыкъгъан эди.

Сонг да, М. Канзитдиновну гьаракаты булан 2017-2018-нчи йылларда газетни орус тилде дубляжы чыгъарылды. Шо дубляжгъа Губден, Къурбуки, Манас ва оьзге юртланы адамлары языла эди. Олар районда болагъан агьвалатланы ва хабарланы орус тилде ала эди.

М. Канзитдинов булан бирче кёп йылланы боюнда иш ёлдаш ва герти къурдаш болуп, шаир Узлипат Ибрагьимова, мухбирлер мисгин Сагьадулла Юсупов, Абдуллабек Самадов, Шихав Къайирбеков, Нюрият Эндреева, Нюрсагьадат Изамутдинова, Карамитдин Юсупов, Насрулла Байболатов, Калимат Элмурзаева ишледилер. Газетни тизеген ва печат этеген операторлар Айпатимат Юсупова, Муъминат Зайналова, баш бухгалтер Абакар Алиев де редакцияны ишине аслам къошумун болдургъанлар.

Мен оьзюм район газетге 2001-нчи йылны гюз вакътисинде макъалалар йибермеге башладым. Йылны ахыры болгъунча, 3-4 материалым чыкъды. Сонг мени ол газетни штатда тюгюл мухбири этип ишге алды. Арадан 4-5 йыл оьтюп, 2006-нчы йылда Магьамматмурат Канзитдинов мени мекенли мухбир болуп ишге чыкъмагъа чакъыргъанда, ишни юрютмеге болмасман деп, мен ону таклифин гери урдум.

Амма 2009-нчу йылны август айында ол мени редакциягъа чакъырды ва мухбир болуп гелмекни таклиф этип, мени къолумну алды. Шоллукъда, мен де районну газетини редакциясыны жаваплы ишине ва чалышывуна къошулдум.

Магьамматмурат Канзитдинов оьзюню загьмат ёлунда район администрацияны, районну билим берив управлениесини, ДР-ни милли сиясатгъа, маълуматгъа ва тыш байлавлукълагъа къарайгъан министерлигини ва «Бирикген Россия» деген сиясат партияны Дагъыстан регион бёлюгюню гьюрметлев грамоталары булан савгъатлангъан.

Мени къаламымны иттилигине, сёзюмню чеберлигине ва мухбирни касбусуна тюшюнмеге ва уьйренмеге Магьамматмурат Канзитдиновну айрыча яхшы яндан таъсири бар деп айтмагъа сюемен.

Язылгъан макъаланы яда очеркни уьстюнде редакцияны мухбирлери булан М. Канзитдиновну кёп пикру алышдырыву бола эди. Айтагъаным, маъна ягъына, чеберлигине, макъаланы тизилген агъымына ол бек тергев бере эди. Арадан орус сёзлер гетип къалса, ол дестине сёзлюкню де ачып, шондан таба ону таржумасына къарай эди. Демек, болгъан чакъы ана тилде язмакъны талап эте эди.

Редакциягъа къонакълай гелген уллуланы ва яшланы ол арив къаршылагъан сонг, газетге макъалалар йибермекни, ана тилинде сёйлемеге ва язмагъа таклиф бере эди.

2007-2008-нчи йылларда “Районну яшаву” газетни редакциясына Дагъыстанны журналистлерини лап да абурлу савгъаты – “Алтын къаракъушу” тапшурулду. Демек, савлай журналистлени ва республика маълумат къуралланы арасында редакцияны абуру ва сыйы барлыгъы малим болду.

2013-нчю йылда Магьамматмурат Канзитдинов ДР-ни Башчысыны грантына да ес болду. Шо грантны хас документлеринде террорчулукъ ва экстремизм ойлагъа къаршы гёрюлмеге тарыкълы чараланы гьакъында язылгъан эди. Олай да, федерал печат агентлигини (ФАП) печат масса маълумат къураллагъа гёрсетилеген ва йиберилеген акъча маяларына (субсидия) хас документлер онгарылып, район газетни редакциясына акъча яндан да кёмеклер болду.

2010-нчу йылда буса Магьамматмурат Канзитдиновгъа “ДР-ни ат къазангъан маданият къуллукъчусу” деген гьюрметли ат да берилди. Айтагъаным, район газетни ишине ва тилни, маданиятны оьсювюне къошумун болдургъаны саялы, огъар шолай ат берилди.

Ишине берилген, ишин мекенли юрютеген адамны не ерде де ва не девюрде де абуру болагъаны белгили. М. Канзитдинов районну газетини баш редакторундан гёнгюллю кюйде тайгъан сонг да, районну администрациясы конкурс къайдада ону Къарабудагъгент 5 номерли орта школаны директору этип салды.

Шо ишде де ол уьстюнлю кюйде ишлеп тура. Артдагъы йылланы боюнда районну ичиндеги юртларда янгы школалар къурулмагъа гёз алгъа тутулгъан. М. Канзитдинов ёлбашчылыкъ этеген Къарабудагъгент 5 номерли орта школагъа янгы бина къурулмагъа хас проектлер онгарылгъан ва къабул этилген, ювукъ заманны ичинде шо бинаны къурулуву башланмагъа тарыкъ. Шо ишге районну гьакимбашы Магьмут Амиралиев де бек гьаракат этип чалышагъаны да белгили.

40 йылдан къолай билим берив ва маълумат къуралланы тармагъында загьмат тёгеген Магьамматмурат Канзитдинов, гертилей де, “Бажарывлу ва жаваплы ёлбашчы” деп айтсакъ, тюз болур.

М.Канзитдинов жамият ишлеге де къуршалгъан ва шоланы уьстюнлю чечмек учун чалышгъан. 2010-нчу йылда ол районну Жамият Советини къурувунда ортакъчылыкъ этген ва ону ёлбашчысы да болгъан. 2014-нчю йылдан берли Жамият Палатаны ёлбашчысыны орунбасары.

Ол «Бирикген Россия» деген Бютюнроссия партияны Къарабудагъгент ерли бёлюгюн къурувда да чалышгъан ва секретары, сонг буса ону орунбасары болуп ишлеген.

Насрулла Байболатов, «Ёлдаш» газетни бёлюгюню редактору, М. Канзитдиновну гьакъында булай хабарлай:

– Мен 3 йылны боюнда «Районну яшаву» газетде жаваплы секретар болуп ишледим. Магьамматмурат Канзитдинов ишни къурумлу кюйде салагъан ва юрютеген, бек жавапчылыкъ талап этеген ёлбашчы. Газетни иши бек агьамиятлы ва жамият учун пайдалы экенге гёре, ол гьар макъаланы, гьар жумланы ва гьатта гьар сёзню охуй ва тергей эди. Демек, талап этегени йимик, оьзю де шо ишни бек белсенип юрюте эди.

Район Жыйыныны депутатларыны аппаратыны ёлбашчысы Бекболат Сахаватов буса ону гьакъында булай айта:

– Магьамматмурат Канзитдиновну мен жагьил заманындан берли таныйман. Ол къайсы ишни де юрютеген ва ахырына чыгъагъан адам. Артдагъы 18 йылны боюнда район газетни редакциясында хыйлы янгылыкълар ва яхшы яндан алмашынывлар этмеге бажарды. Ол муаллим, журналист ва редактор гьисапда районну яшёрюмлерине ва халкъына билим берив ва тарбия якъдан къошумун болдургъан деп айтмагъа болабыз.

“Районну яшаву” газетни 70 йыллыкъ юбилейини алдында кёп йылланы боюнда баш редактор болуп ишлеген Магьамматмурат Канзитдиновну шо юбилей булан къутлап, огъар да савлукъ, насип, берекет ва оьрлюклер ёрамагъа тийишлидир.

Багьавутдин Самадов, “Районну яшаву” газетни баш редакторуну орунбасары, журналист ва шаир, СЖР-ни ва СРП-ни уьюрю