Ана тилибиз азмасын!

Гьали орус тилни билмесе бирдокъда бажарылмай. Ону билмеге бары да халкъгъа тарыкъ. Гьалиги девюрде, янгы къайдаланы, технологияланы вакътисинде орус тилни билмесе, бир янгы алатны къоллама да бажарылмайгъаны ачыкъ. Шо саялы да орус тилни билме де, сюйме герек. Тек гьар адам оьзюню ана тилин де билмеге борчлу. Бизин гележек наслубуз ана тилибизни билмесе, шо тилде сёйлемесе – тилибизге ёкъ болма имканлыкъ бар. Бирев де сёйлемейген, билмейген тил кимге тарыкъ?! Шо тарыкъсызлыкъдан бизин ана тилибиз оьлме бола. Яшлар сёйлемей буса, оланы яшлары ана тилде сёйлерми? Олар къумукъ газетлени, къумукъ чебер адабиятны охумаса, ана тилибизни аривлюгюн ва чеберлигин билме, ону сюйме болармы?! Озокъда, болмажакъ. Гьалиги янгы технологияланы девюрюнде 1 йыл да битмеген яшны къолунда интернети булангъы телефон бола. Телефон болмаса, яш аш да ашамай, айтгъанны да этмей. Яшгъа телефон бермесе, анасы бир иш этмеге де болмай. Демек, яшланы телефонгъа ата-аналар оьзлер уьйрете. Сёйлеп билмейген гиччипав телефондан орус сёзлеге, гьатта тыш уьлкелени тиллериндеги сёзлеге де уьйрене. Шолайлыкъда, ана тил артгъа тебериле, аз къоллана туруп, яшлар гьар гюнлер булан яшавда ёлугъагъан ана тилдеги сёзлени билмей.

Къумукъча язылгъан бизин нечик маъналы асарларыбыз, шиъруларыбыз бар. Къумукъ язывчуланы, шаирлени китапларын охума башласакъ, биз ондан айрылмагъа болмай къала эдик.

Олар къылыкъ якъдан да, патриот, сююв якъдан да бизин учун бек гючлю таъсирли. Шо китапланы гележек наслу учун тарбия якъдан бек уллу агьамияты бар.

Бек арекге гетмей, бир-нече йыллар алъякъны ­айтсакъ да, бизин «Районну яшаву» газетибизге районну школаларыны охувчулары ана тилинде язып шиърулар, хабар тизивлер (сочинение), чечеген ёмакълар, тюрлю-тюрлю темалагъа айтывлар ва аталар сёзлерин, тамаша ишлер гьакъда гиччирек хабарлар, кроссвордлар къуруп йибере эди. Биз оланы кёплюгюне, бирлерин газетге чыгъарма болмай да къала эдик.

Артдагъы вакътилерде шолай кагъызлар гелмей деп айтсакъда ярай, деге тюгюл де бек аз геле. Шо бизин бек талчыкъдыра, яшлар ана тилинде чыгъагъан газетлени ва журналланы аз охуйгъаны, ана тилге бакъгъан сюювю осаллаша барагъанын англата.

Шо гьакъда уллулагъа ойлашмагъа зат бар…

Шо ишде муаллимлеге де гёрмекли ер тие. Ана тилден дарс береген муаллимлер ишине толу кюйде берилмесе, яшланы ана тилге иштагьын гётермесе, сюйдюрюп бажармаса, бара-бара бизин къумукъ тилибиз акъсакъ­лайгъан болмагъа имканлы.

Сёйлевюмню тамамлай туруп, мен ата-ананы, муаллимлени, бары да уллуланы шо ишге тергевлю болма чакъыраман.

Сонг да, школаларда охувчулагъа айтып, англатып, оланы ана тилде шиърулар, хабарлар язма уьйретгенигизни, «Районну яшаву» газетге йибергенигизни сюер эдик. Биз оланы кёп сююп «Яшланы бокъчасы» деген рубрикабызда чыгъарар эдик. Биз сизин охувчуларыгъызны яратывчу гьюнерлерин къаравуллайбыз. Гьар охувчуну шолай пагьмулары баргъа инанабыз. Тек шо пагь­муланы яшларда уятмакъ учун ата-ана, муаллимлер бираз гьаракат этмесе, бажарылмайгъаны ачыкъ.

Гелигиз, биз бир болуп, ана тилибизни якълайыкъ, ону сакълавгъа ва якълавгъа оьз къошумубузну этейик!

Бизин аслу мурадыбыз – ана тилибизни азма къоймай сакъламакъ!

Ону асиллигин, байлыгъын, аривлюгюн гележек наслугъа етишдирмек, ону аяп сакъламакъ болуп токътай.