Этген ишлери унутулмай

Билимлени енгил алагъан Осман Османов 1959-нчу йылда Ростовдагъы оьр охув ожакъны физика-математика бёлюгюне охума тюшген ва ону 1964-нчю йылда уьстюнлю кюйде тамамлагъан. Оьр охув ожакъны битгендокъ, Осман Абдурагьманович Османов Ленинград шагьардагъы финанс-экономика институтну янындагъы аспирантурагъа очно охума тюше.

Ол 1967-нчи йылда язгъан диссертациясын уьстюнлю кюйде тамамлай ва огъар «Экономика илмуланы кандидаты» деген оьр ат бериле. Айтма тарыкъ, Осман Абдурагьманович районда биринчилерден болуп шолай атгъа ес бола.

1967-1969-нчу йылларда ДСХИ-да доцент, 1969-1976-нчы йылларда «Манасгент» совхозну баш экономисти, 1976-1979-нчу йыллар районну юрт хозяйство управлениесини ёлбашчысы, 1979-нчу йылда «Паравул» совхозну директору, 1985-1990-нчы йылларда Къакъашурадагъы ХХII партсъездни атындагъы колхозну председатели болуп ишлеген.

1990-1999-нчу йыллар ДР-ни юрт хозяйство министрини биринчи орунбасары болуп загьмат тёкген.

Къарабудагъгент юртда гьар-тюрлю тармакъларда къайратлы кюйде загьмат тёкген, оьзлени оьр уьстюнлюклери, бажарывлу ёлбашчылыгъы булан районубузну экономикасын гётеривде, социал- экономика масъалаланы яшавгъа чыгъарывда аслам къошумун болдургъан уланларыбыз, къызларыбыз кёп.

Оланы арасында «Экономика илмуланы кандидаты» жамият-политика чалышывчу, бажарывлу колхоз-совхоз производ­ствону къуруп гелген Осман Абдурагьманович Османов айрыча ерни тута, яшавда белгили гьыз къоюп гетгенлени бири .

Ол район, республика оьлчевде гьар-тюрлю жаваплы къуллукълдарда ишлеп гелген. Ишлеп гелген деп айтып къойсакъ, бир зат да айтмагъандай болур.

О.А.Османов къайда ишлесе де не къуллукъну кютсе де, ону касбу бажарывлулугъу, билимлилиги, къурувчу пагьмусу иш натижаларда гюзгюде йимик суратланып, эсгерилип гелген.

Мен Осман Абдурагьмановични тенглиси тюгюлмен. Тек, ишиме байлавлу болуп, ол районну юрт хозяйство управлениесини начальниги «Паравул» совхозну директору, Къакъашурада ХХII партсъездни атындагъы колхозну председатели болуп ишлейген йылларда производствогъа байлавлу болуп, хыйлы керенлер авлакъчыланы, гьайванчыланы, бавчуланы, къойчуланы янында болгъанман. Къайда ишлесе де, не къуллукъну кютсе де, загь­матчы халкъгъа илиякълы, исси янаша, касбучулардан буса къатты низамны, тапшурувларына жаваплы янашма талап этеген ёлдаш эди.

Осман Абдурагьманович Османов оьзюню девюрюнде районну сют гьайванчылыкъ тармагъын оьсдюрювде, жынслашдырыв ишлени яхшылашдырывда, сыйырлардан сют савувну, бала алывну артдырывда аслам къошумун болдургъан адам.

Бу калималаны толумлаш­дырмакъ учун Осман Абдурагьманович районну юрт хозяйство управлениесини начальниги болуп ишлейген йылларда къурумда болгъан бир жыйындан булай бир мюгьлетни эсге алайыкъ:

- Жыйын районну хозяйстволарында сыйырлардан алынагъан бузавлагъа байлавлу эди. Шо якъдан алгъанда районну хозяйстволарында сыйырлардан алынагъан бузавланы санаву ва оланы оьлюмюню алдын алыв бек осал эди. Осман Абдурагьманович гьар хозяйствону баш зоотехнигин, врачны тургъузуп себеплени ахтара. Бир касбучу мекенли сёз айтма болмайлар. Гьали айтмагъыр, Осман Абдурагьманович шо заман районну ветеринар къурумуну ёлбашчысы Б. Мугьажировну тургъузуп, абзарда сакълайгъан гамишингден, сыйырынгдан йылда бир бала алмаймысан деген соравну берди. Багьавутдин де, аламан деп, сюйсюнмей жавап къайтарды.

Осман Абдурагьманович, шо жыйында сёзюн узата туруп, абзар-ягъа участкасында бир онгайлыгъы да ёкъ адамлар сыйырындан гьар йыл бир бала алма бола, бары онгайлыкълары булангъы фермаларда сакъланагъан сыйырлардан сиз, касбучулар 78-80 бала алып, оланы да аман сакълап болмайсыз, неге тюгюл сизин жамиятны малына юрегигиз аврумай, ишигизден гьайыгъыз ёкъ деп, — бек танкъыт этип сёйлегени бугюнде йимик эсимде.

О.Османов производствогъа илмуну янгылыкъларын, алдынлы къайдаланы гийиривню сиптечиси гьисапда кёп иш этип гетген.

Ол, республикада биринчилерден болуп сыйырланы къол булан балагъа токътатагъан къайдасын гийирген.

Шо заманлар партия артда къалагъан хозяйстволаны экономикасын аякъгъа тургъузмакъ учун бажарывлу касбучуланы бакъдыра эди. 1979-нчу йыл КПСС-ни районкомитети О.А.Османовну «Паравул» совхозгъа директор этип йиберелер. Мунда ол 6-7 йыл ёлбашчы болуп ишледи. Шо заманны ичинде ол хозяйствону бавчулукъ, гьайванчылыкъ, малчылыкъ тармакъларын оьсдюрювде бары бажарывлулугъун, пагьмусун бакъдырып ишледи. Оьрде биз атларын эсгерип гетген тармакълар хозяйствогъа хайыр гелтиреген болду.

Янгылыкъ яратывчу, ишни алдынлы къайдаларын къоллап яхшы натижалагъа етишме гьаракат этеген О.Османов бавчулукъ тармакъда этген ишлери, янгы къайдада орнатдыргъан алма, кокан бавланы уллу наслу яхшы биле. О.Османов “Паравул” совхозгъа ёлбашчылыкъ этеген йыллардан хозяйствода гиччи мююзлю малланы санаву 8 мингге етишген эди. Гьар къойдан 3 кило юн къыркъыла эди. Къолда этилген уьстюнлюклери саялы «Паравул» совхозгъа Гёчювчю Къызыл байракъ бериле.

Осман Абдурагьманович Османов хозяйствону ёлбашчысы болуп ишлейген йылларында Паравулда социал-яшавлукъ масъалалар да тергевсюз къалмагъан.

Бир тюрлю себеплеге гёре, 80-нчи йылланы ортасында юрт хозяйство продукталар болдурувда савлай Дагъыстангъа оькюрюп турагъан, аты уьлкеге айтылгъан Къакъашурадагъы ХХII партсъездни атындагъы колхоз кютюрлюкге тарый. Хозяйствону аякъгъа тургъузма партияны обкомуну ёлбашчыларыны таклифине гёре, райком партияны къарары булан Осман Османовну колхозгъа председатель этип бакъдыралар. Оьзю ишлеген йылланы ичинде ол колхозну бары да тармакъларын хайырлы ишлейген эте. Гьайванчылыкъ, хозяйствону къуш фабрикасы, малчылыкъ, авлакъчылыкъ тармакълар хозяйствону умуми байлыгъына оьз къошумун эте. Осман бажарывлу ёлбашчыдан къайры да, ерли халкъны англап, олар булан бирче, бир муратгъа къыйышывлу ишлеме ёл таба. Йыл ярымны ичинде колхозну экономикасы мекенли гётериле. Сют савувну къадары, пача­лыкъгъа сатылагъан гьайванланы авурлугъу, ашлыкъ тарлавланы тюшюмлюлюгю мекенли гётериле. Шо да Осман Османовну сиптеси булан иш юрютювню янгы къайдасы подряд къайдада иш гёрювден амалгъа гелген деп айтсакъ, дурус болур.

ДР-ни юрт хозяйство министрини биринчи орунбасары, Дагъыстан юрт хозяйство институтну доценти болуп ишлеген йылларында да ол республиканы оьзге районларыны юрт хозяй­ство тармакъларыны оьсювюне къошум этгенде йимик, бизин районну да тергевсюз къоймагъан.

Айрокъда Осман Абду­рагь­­мановични районну юрт хозяйство тармагъына касбучулар гьазирлевде этген къошумун бир-эки сёз булан айтгъанда азлыкъ эте. Ону насигьаты булан районда кёп улан-къыз агрономну, экономистни ва оьзге касбуланы танглап, оьр билимлеге ес болуп ва намуслу кюйде ишлеп гелгенлер.

Осман Османовну аты чыкъ­гъанда, ону булан ишлегенлер, ону таныйгъанлар ону атын буссагьатда да уллу гьюрмет булан эсгерелер.

Районну юрт хозяйство управлениесинде баш зоотехник болуп ишлеп гетген Исмайыл Магьамматов: “Осман УСХ-ны начальниги болуп ишге тюшгенде мени ишге алды. Ол районну гьайванчылыкъ тармагъын оьсдюрмек учун яллыкъ билмей чалышгъан адам. Республикада биринчилей болуп, районда сыйырланы къол булан балагъа токътагъан къайдасын производствогъа гийирди. Ол бек бажарывлу, янгыз оьзюгер хас, оьзтёрече, иш гёреген ёлбашчы эди”,- дей бизин булангъы лакъырында Исмайыл.

Олай мисалланы кёп гелтирме бажарыла. Ону таныйгъанланы авзундан ону атына лайыкълы сёзлер айт­са тюгюл, онда ишлеп хозяйствону бузуп, гетди, мунда барды, бир иш де гёрсетмеген деген сёз чыкъмас.

Россияны юрт хозяйствосуну ат къазангъан къуллукъчусу Осман Абдурагьманович тюрлю-тюрлю жаваплы къуллукъларда ишлей туруп, районгъа, азиз халкъына этген къуллукъланы оьсюп гелеген яш наслу билме, олайлардан уьлгю алып яшама гьаракат этме тарыкъ.