Меню
16+

Сетевое издание "Району яшаву"  «Будни района»

01.04.2022 09:55 Пятница
Категория:
Если Вы заметили ошибку в тексте, выделите необходимый фрагмент и нажмите Ctrl Enter. Заранее благодарны!

Ата бетин гёрмесе де, яшавда оьз ерин тапгъан

Автор: Шихав Къайирбеков

Гьар адамны хасияты, бет келпети, гелиши башгъа-башгъа болагъанда йимик, яшав ёлу, къысматы да башгъа бола. Мен мунда айтма сюегеним, биревлеге яшлайын шат, эркин, барлыкъ булан яшав башлама насип бола. Бир тайпалар буса, яшлайын яшавну бары авурлукъларын, къыйынлыкъланы, ачлыкъны, ёкълукъну, оьзге четимликлени сезип яшама тюше.

Дав йылланы замандашлары барысы да оьрде эсгерип гетген къыйынлыкъланы, тарчыкълыкъны, ачлыкъны сезген. Тек, бугюн биз ­оьзюню гьакъында сёз юрютме къаст салгъан ёлдашны яш йыллары шолай авурлукъларда башланса да, къагьрулу йылланы авурлукълары ону ругьун сёндюрмеген, уьстевюне ,хасиятын чыныкъдыргъан, чагъы гиччи буса да, яшавгъа оьзтёрече къарама, къыйын шартлардан чыкъма, къаст этме борчлу этген.

Биз оьзюню гьакъында сёз юрютеген паравуллу Ибадулла Ибадуллаев 1940-нчы йылда тувгъан, ата бетин гёрмеген И.Ибадуллаев тувгъанда атасы Абакар Ватанны алдындагъы сыйлы борчун кютме чакъырылгъаны алты ай бола болгъан.

Абакар Ибадуллаев Совет Армияны сыдраларында къуллукъ этип турагъан йылларда фашист Германия бизин уьлкеге намарт чапгъын эте ва Уллу Ватан дав башлана. Давну башлапгъы гюнлеринде ва айларында совет асгерлер, тишлерине ерли савутлангъан гитлерчи Германияны асгерлерине бетге-бет къаршы ябушма гючю чатмай, артгъа тартылма борчлу болгъанлар.

Уллу Ватан давда азиз элин, оьз халкъын якълай туруп тенгсиз ябушувларда миллионлар булан эревюллю уланларыбыз ва къызларыбыз дав майданларда азиз жанын къурбан этгенлер.

Абакар Ибадуллаев де, оьз элин якълай туруп, давда жанын къурбан этгенлени бири.

Шоллукъда, Ибадулла Ибадуллаев атасыны бетин танымай, ярты етим бола.

Давну йылларында Ибадулла Ибадуллаев анасы, уллатасы, улланасы булан къала ва тарбиялана.

Ибадулла Ибадуллаев бизин булангъы ёлугъувларында дав йылларда, бары халкъ йимик, оьзлени агьлюсю де ачлыкъны, ёкълукъну башдан гечиргенин яшырмай.

Давну йылларында Ибадулла Ибадуллаев оьзюню оьсдюрген, тарбиялайгъан адамлары да гечине. Ондан сонг ону атасыны анасы шагьаргъа, оьзюню янына алып бара. Тек бу «Насипни» де къуйругъу къысгъа бола, улланасы гечине ва къайтып ата юртуна къайта, эгечиси сакълай.

Яшлайын кёп тарчыкълыкъланы сезген Ибадулла Ибадуллаев школада яхшы охума, уьлгюлю болма гьаракат эте. Ибадулла Абакарович ачлыкъны, ёкълукъну сезсе де ругьдан тюшмей даим алгъа багъып талпына, гёз алгъа тутгъан негетлеге етишмек учун яллыкъ билмей, къаст этип охуй, школаны жамият ишлеринде актив кюйде ортакъчылыкъ эте. Паравул школаны битдирген сонг, И.Ибадуллаев Буйнакск шагьардагъы педучилищеге охума тюше ва ону яхшы къыйматлар булан уьстюнлю кюйде тамамлай.

Орта хас охув ожакъны тамамлагъан сонг, Ибадулла Абакарович ата юртундагъы школада юртлу яшлагъа башлапгъы класларда дарс бере.

Даим алгъа талпынагъан, янгы оьрлюклеге етме гьаракат этеген жагьил улан оьр билимлеге ас болма токъташа. Шо муратда Ибадулла Абакарович Ибадуллаев Дагъыстан Пачалыкъ университетни филология бёлюгюне заочно охума тюше ва бир вакътини ичинде школада дарс берив ишин де узата.

1964-нчю йылда И. Ибадуллаев Ватанны алдындагъы сыйлы борчун кютме Совет Армияны сыдраларына чакъырыла. Аталаны сыйлы мердешлерине амин Ибадулла Ибадуллаев солдат борчун намуслу кюйде кютме, ёлдашларына уьлгю гёрсетип къуллукъ этме гьаракат эте. Дав савутланы уьйренивде лап яхшы къыйматлар гёрсетип бёлюкню ёлбашчыларыны разилигин къазангъан.

Армиядан къайтгъан сонг да И.Ибадуллаев Паравул орта школада бир къадар муаллим касбусун узатгъан.

Яш касбучуну гьаракатчылыгъы, бажарывлулугъу, халкъ булан ишлеп бажарагъанлыгъы районну ёлбашчыларыны тергеввюн тарта ва ону “Паравул” совхозгъа ишге чакъыра. Хозяйствода бираз ишлеген сонг, совхозну партия къурумуну секретары этилип сайлана.

Янгы къуллукъда Ибадулла Ибадуллаев юрт хозяйство продукталар болдурувда ва ону пачалыкъгъа сатып беривде совхозну алдына салынгъан планланы артыкъ этип толтурмакъ учун хозяйствону бары да коммунистлерин, ишчилерин къуршап иш гёрме гьаракат этип чалышгъан.

Ибадулла Ибадуллаев “Паравул” совхозну парткомуну къуллугъунда ишлейген заманында юрт хозяйство тармакъда оьр билим алма токъташа.

1979-нчу йылда Москвадагъы Бютюнсоюз юрт хозяйство институтну экономика бёлюгюне охума тюше.

«Паравул» совхозну ва ону парткомуну иши район оьлчевде оьтгерилегн жыйынларда уьлгю гьисапда мисалгъа кёп керенлер гелтирилген.

Гетген асруну 80-нчи йылларында «Паравул» совхоз юрт хозяйство продукталар болдурувда гёрмекли уьстюнлюклеге етишгени районну уллу наслусуну яхшы эсиндедир. Хозяйствону шо оьрлюклеринде парткомну секретары болуп ишлеген Ибадулла Ибадуллаевни де оьз къошуму бар деп ташдырып айтма болабыз. Айтагъаным, шо заманларда ол совхозну алдына салынгъан планланы яшавгъа чыгъармакъ учун парткомну уьюрлерин ишчи халкъны бир муратгъа, алгъа салынгъан планланы яшавгъа чыгъарма къуршама бажаргъан десек, къопдурув болмас.

Мен ишиме байлавлу болуп, «Паравул» совхоз юрт хозяйство продукталар болдурувда ва ону пачалыкъгъа сатып беривде етишген уьстюнлюклери саялы гкьукуматны янындан берилеген оьр савгъатлагъа байлавлу оьтгерилегн шатлыкъларда аз ортакъчылыкъ этмегенмен. Шолай шатлыкъларда хозяйствону алдында токътагъан, къабул этген борчланы артыкълыгъы булан яшавгъа чыгъарывда аслам къошумун этген гьар тармакъда чалышагъан загьматны алдынлыларыны атына лайыкълы сёзлер айтыла эди. Алда токътагъан планланы яшавгъа чыгъарывда парт­комну секретары И.Ибадуллаевни атына да оьрден гелген жаваплы къуллукъчулар ону гьаракатын, къурумчулукъ пагьмусун айрыча эсгере бола эдилер.

1985-нчи йыл И.Ибадуллаевни «Паравул» совхозгъа ёлбашчы этип белгилейлер. Шо заманларда уьлкеде юрт хозяйство производствону алгъа барывун болдурмакъ, юртлу загьматчыны алгъа салынгъан планланы яшавгъа чыгъарывда активлигин, жавапчылыгъын артдырмакъ муратда иш юрютювню прогрессив къайдалары – ижара къайда юрт производствогъа гийирилеген йыллагъа рас гелген.

Ибадулла Ибадуллаев бу алмашынывланы якъчысы гьисапда хозяйствону бары да тармакъларын, районда биринчилерден болуп, ижара къайдагъа гёчюп ишлеме башлагъан хозяйство деп айтма ярай.

Мен редакцияны юрт хозяйство бёлюгюню къуллукъчусу гьисапда ишлейген йылларымны ичинде районну ичинде ишлейген хозяйстволаны ёлбашчылары булан кёп керенлер ёлукъгъанман, хозяйствону ишлерине байлавлу маълуматлар алгъанман. Юрт хозяйство продукталар болдурувда загьматчы халкъны къайратлы загьматы, олар къолда этген уьстюнлюклери гьакъда аз язмагъанман.

Бугюнде йимик эсимде, Ибадулла Абакарович «Паравул» совхозну ёлбашчысы болуп ишлейген йылларда авлакъ ишлеге байлавлу баянлыгъын шулай башлагъаны:

– Бизин топуракъларыбыз ач топуракълар. Ашлыкълар осал тюшюм бере, оьрдегилер буса чачыгъыз деп, тапшурув гёрсете, чачмай къойма да кюй ёкъ. Ашлыкъ да чачыла эди. Тек, биз совхозну баш касбучулары булан ойлашып, ерли шартланы гьисапгъа алып совхозну экономикасына хайыр гелтиреген тармакъланы оьсдюрме, яхшы гьасиллеге етишме гьаракат эте эдик. «Паравул» совхозну экономикасына бавчулукъ, малчылыкъ, юзюмчюлюк, гьайванчылыкъ тармакълар яхшы гелим гелтиреген тармакълар. Шо саялы, биз шу мен эсгерген тармакълагъа тийишли агротехника къуллукъларын заманында, сан янлы кютюп оьр тюшюмлер къайтармагъа белсенип иш гёрюлдю.

Ёл ягъадагъы хозяйствону алма, алча бавларыны тюшюмюне, этилген къуллукълагъа оьтюп барагъанлар сукълана туруп гете эди. Бизин юзюмлюклерибиз Магьачкъалагъа ювукъда, юртдан хыйлы арекде ерлешген.

Ёлну йыракълыгъына да къарамайлы, ишчилер, механизаторлар автобуслар булан ишге барып борлагъа къуллукъ эте эдилер. Ёл йыракъ буса да, эртенлер юртдан тез чыгъып, сагьат 8-ден сонг, ишге къуршала эдилер. Бизин халкъ ишден баш къачырмай, бел бюгюп, этек чалып ишлеп гелген халкъ. Шо саялы да хозяйствону ишлери алгъа бара, гьасиллерибиз къуванчлы эди,-деп битдирди И.Ибадуллаев сёзюп.

Гертиден де, И.Ибадуллаев «Паравул» совхозгъа ёлбашчы болуп ишлейген йылларда хозяйствода бавчулукъ, юзюмчюлюк тармакълардан мол тюшюмлер алынагъан заманлар болду. «Паравул» совхозда гьайванчылкъ, малчылыкъ тармакълар да яхшы оьсген, натижалар гёрмекли эди.

Добавить комментарий

Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи. Комментарий появится после проверки администратором сайта.

5