Яшавда белгили гьыз къоюп гетген

Абсалам Абакаров 1925-нчи йылда Къарабудагъгент юртда яхшы абуру болгъан Магьамматны агьлюсюнде тувгъан. Абсаламны атасы Магьаммат авлетлерин билим алмакъны, билимли болмакъны ругьунда тарбиялама бажаргъан.

А.Абакаров да оьзюню яшлыгъы авур заманлагъа рас гелсе де, билим алма, касбугъа ес болма гьаракат этген. Школаны 8 класын битдирген сонг, ол орта хас охув ожакъда охувун узата. Орта охув ожакъны битдирип, Абсалам (агъав) Абакаров ветеринар касбугъа ес болуп, ата юртуна къайта.

Газетибизни охувчуларына малим этейик: агъавну аты бизин юртлу къоччакъ, къоркъув билмейген, инкъылапны, ватандашланы актив ортакъчысы Абсалам Абакаровну эсделигине ва гьюрметине къоюлгъан. Бизин макъалабызны игити де оьзю оьсген, англаву артгъан чакъы уллатасыны оьр абурун дагъыдан-дагъы оьр этмек учун гьаракат этген.

Давдан сонггъу йыллар ерлерде ачлыкъгъа, тарчыкълыкъгъа тарыгъан адамларыбызны сурсат булан таъмин этмек, экономикасы осаллашгъан колхозланы аякъгъа тургъузмакъ учун бары гюч бакъдырыла. Яш касбучу А.Абакаров ата юртунда гьайванланы ветеринар къуллукъларын кюте, тапшурулгъан борчуна намуслу кюйде янашып ишлей. Шо заманларда уьлкени башын тутгъанлар юрт хозяйство производствону оьр даражагъа гётермек, гьайванчылыкъ тармакъны продукталылыгъын артдырмакъ муратда оьр сортлу урлукълар чачывгъа, гьайванланы жынслашдырывгъа уллу тергев бере эди. Шо йылларда Къарабудагъгент юртдагъы Карл Марксны атындагъы колхозну «Бойнакъкёпюр» участкасында шо заманларда бизин районда тюгюл, савлай Дагъыстанда тенги ёкъ зор уллу гьайван ферма къурула.

Ферманы къуруп къойгъан булан битип къалмай, ону ичин жынслы гьайванлардан толтурма тарыкъ. Районубузну шо замангъы ёлбашчылары оьрдеги къурумланы атына «Бойнакъкёпюр» участкадагъы сыйыр ферманы жынслы сыйырлар булан таъмин этмек муратда кёп кагъызлар яза.

Гёрюлген чараланы натижасында партияны област комитетини къарары булан Къарабудагъгентдеги Карл Марксны атындагъы колхозгъа хоншу регионгъа барып къара-ала (Холмогор) жынслы хонажинлар гёрсетиле. Хонажинлени юртгъа гелтирме бажарывлу касбучу Абсалам Абакаровгъа тапшура. Ол Россияны областларындан 100-ден де къолай жынслы хонажинлер гелтире. Шо заманлар ону ферманы заведующийи этип де белгилейлер. Бу инамлыкъдан ругьлангъан Абсалам Абакаров ферманы савунчулары, туварчылары булан гьайванлагъа къуллукъ этивню, ашатывну уьстюнде туралар.

Ферманы ишин машинлешдирмек, савунчуланы, туварчыланы къол загьматын енгиллешдирмек учун да ферманы заведующийи гьисапда Абсалам Абакаровну гьаракатын бирев де инкар этме болмас.

Йыллар гете, ферманы коллективи гьайванлагъа къуллукъ этивде, кёп сют савувда сынав топлай. «Бойнакъкёпюрде» ерлешген ферманы коллективини, гьайванчыларыны сыйырларындан кёп сют савувдагъы уьстюнлюклери райондан оьтюп, республиткагъа малим бола.

Гертилей де, шо йылларда «Бойнакъкёпюрдеги» ферма республикада алдынлы, машинлешдирилген ферма гьисапда мунда сынав алышдырыв ёлугъувлар аз оьтмеген. Республиканы ёлбашчылары гьайванчылыкъ тармакъгъа байлавлу оьзлени сёйлевлеринде Абсалам Абакаров башчылыкъ этеген ферманы коллективин уьлгю гьисапда кёп керенлер эсгерген, гёрсетген гезиклери кёп болгъан. Мунда загьмат тёкген, сют гьайванчылыкъ тармакъда етишген уьстюнлюклери саялы, Ленин орденге ес болгъан. Ана Абдуллабекованы аты савлай республикагъа белгили эди. Савунчулар Балкъыят Гьажиева, Написат Акаева ва оьзгелери ферманы уьстюнлюклерине аслам къошумун болдургъанлар.

Абсалам Абакаров Бойнакъкёпюрдеги фермада заведующий болуп кёп йыллар ишлеген. 1970-нчи йылда «Къадакъай» участкада ерлешген комплексге заведующий этилип гёчюрюлген.

Къарабудагъгент юртдагъы Карл Марксны атындагъы колхоз «Танг» деген юзюмчюлюк совхозгъа айлангъанда, Абсалам агъавну хозяйствону оьзюне Бийгиши Айдиев башчылыкъ этеген 1-нчи бёлюгюню авлакъчы­лыкъ бригадасына бригадир этип белгилейлер. Ишни яхшы бажарагъан, тапшурувларына жаваплы янашагъан А.Абакаров башчылыкъ этеген бригаданы авлакъчылары къургъакъ топуракълардан яхшы тюшюмлер къайтара. Хозяйствода алдынлы авлакъчылыкъ бригада деп аты арагъа чыгъагъаны яхшы эсимде. Бу бригаданы механизаторлары, авлакъчылары къургъакъ топуракъланы гьар гектарындан 22-25 центнер тюшюм алгъан йыллар аз болмагъан.

Къайсы йыл экенни ташдырып айтып болмайман, хозяйствону «Къоркъама-хола» участкасында Абсалам агъавну бригадасы къуллукъ этеген гибрид гьабижайны оьсген, къартыкъ алгъан кюю уллу наслуну яхшы эсинде. Гьабижай тарлавну ичине атлы гирсе гёрюнмес йимик бийик, гьар сума 4-ден къартыкъ алгъан гьабижай тарлав кимни де къувандыра эди.

Абсалам агъав асил хасиятлы, адамны къыйынына-тынчына табулагъан, болагъан кёмегин этме леппей деп турагъан ёлдаш эди.

Асил хасиятланы ругьуна тарбиялангъан Абсалам агъав оьзюню авлетлерин де къумукъланы сыйлы мердешлеринде тарбиялап, яшавну тюз ёлуна салгъан.

Абсалам агъав таза, ачыкъ, рагьмулу юреги булангъы адам эди. Ону олжасы Тетей хапарсыздан авруп, кёп йыллар тёшекде къалды. Тетей мени узукъарым бола эди. Агъав ишден къавшалып, талып уьйге къайтгъанда, биринчилей, уьягьлюсюню уьстюне гирип, ашагъанмысан, яшлар сагъа къарадымы, янгыз къоймадымы деп, ону гьайында бола эди. Шо да ону юрегини тазалыгъын, рагьмулулугъун суратлай.

А.Абакаровну тёкген загьматына гьукуматны янындан тийишли багьа берилген. Ол республиканы, районубузну ёлбашчыларыны янындан Гьюметлев грамоталагъа, оьзге савгъатлагъа ес болгъан.

Гетген асруну 60-нчы йылларыны башында юрт хозяйство тармакъны гётеривде, юрт хозяйство продукталар болдурувда этген къошуму саялы, А.Абакаров Дагъыстан республикабызны делегациясыны сыдраларында уьлкебизни тахшагьары Москвагъа ВДНХ-гъа йиберилген. Алдагъы девюрде адам загь­маты булан абурлу эди. Абсалам агъав да – бизин оьзден, ишни белин сындырып ишлеп гелген, районубузну экономикасын гётеривде оьз къошумун болдургъан уланларыбызны бири.