Меню
16+

Сетевое издание "Району яшаву"  «Будни района»

25.06.2021 08:53 Пятница
Если Вы заметили ошибку в тексте, выделите необходимый фрагмент и нажмите Ctrl Enter. Заранее благодарны!

Къайратлы загьматны натижалары

Автор: Шихав Къайирбеков

Яйны гиривю булан уьлкебизни оьзге регионларында йимик, бизин якъларда да гьаваны иссилиги шайлы гётерилген. Уьлкебизни тахшагьары Москвада синоптиклер айтагъан кюйде, булай иссиликлер о якъларда 100 йыл алда болгъан деп билдире. Бир-эки гюн алда яшыл-сари тюсдеги къылчыкълы ашлыкъ тарлавларыбыз гюйдюрер даражадагъы иссиликни натижасында саргъайып балавуздай гёрюне, темиркъазыкъдан уьфюреген елни таъсиринден ашлыкъ тарлавлар дериялы денгизни толкъунларын эсге сала.

Гьаваны иссилигинден гюзлюк арпалар бишген.

2021-нчи йылны тюшюмюн къайтарыв компаниягъа районда гьазирлик нечик экен, районну къайсы муниципал къурулувунда ашлыкъ­ланы тюшюмюн къайтарывгъа гиришген экен?

Бу соравгъа жавап алмакъ, ерлерде ашлыкъ къайтарывну барышы булан ерине барып билмек ва гёрмек учун районну юрт хозяйство управлениесини баш инженери Жамалутдин Акаевни сиптеси булан июнь айны 22-нде Гьели юрт муниципал къурулувда бу йылны аш­лыкъларыны тюшюмюн къайтарывну юрюлюшю булан таныш болма ёлгъа чыкъдыкъ.

Бизин шо гюн Гьели юртгъа этген сапарыбызда районну юрт хозяйство управлениесини гьакимбашыны орунбасары Магьамматзакир Нухов, къурумну хас касбучусу Гьажиакъай Гьажиев ёлдашлар да бар эди.

Районда ашлыкъ къайтарывгъа гьазирлик гёрювню гьакъында айта туруп, Магьамматзакир Нухов булай деди:

- 2021-нчи йылны тюшюмю учун районда 13 минг гектардан къолай топуракъларда къылчыкълы гюзлюк, язлыкъ ашлыкъларыбыз бар. Участкаланы тюшюмю алданокъ этилген тергевлеге, фермерлени оьзлени айтывларына къарагъанда, умуми алгъанда яман болмас деп ойлашабыз. Тюшюмю оьр, орта, осал участкалар да бар. Болса да, оьрде де эсгерилген кюйде, тюшюмю яхшы участкалар кёп.

Лакъыргъа къошулгъан баш инженер Ж.Акаев:

-Районну муниципал къурулувларында ашлыкъ къайтарыв компаниягъа техниканы гьазирлиги яман тюгюл. Буссагьатгъы вакътиде ерлерде къылчыкълы ашлыкъланы тюшюмюн къайтарывгъа 20-дан да къолай гьазир комбайн бар. Тарыкъ болса, «Къурбуки» КФХ-ны комбайнларын да къуршама болажакъбыз. Ондан къайры да, районну бары да муниципал къурулувларында ашлыкълар бирче бишмей. Тавтюп бойдагъы юртларда ашлыкъланы тюшюмюн къайтарыв бираз геч башлана. Гьажат болуп къалса, оланы техникасын да къуршама болажакъбыз. Тюшюмю къайтарылгъан тарлавланы саламын тайлагъа къысмакъ учун районда 30-дан къолай прес-подборщик бар деди.

Узун аркъадан гётерилип барабыз. Магьамматзакир Нухов: Къарагъыз, бу юртда нечакъы топуракълар гелеген йылны тюшюмю саялы къара паргъа гётерилген. Дагъы юртну бирисинде де паргъа деп шунчакъы топуракълар ёкъ,-деди. Гьели юрт муниципал къурулувда артдагъы йылларда топуракъланы ишлетив хыйлы яхшылашгъан. Мунда йылдан-йыл къолланагъан топуракъланы къадары арта.

«Эрни оьр этеген де, ер этеген де къатын» дегенлей, муниципал къурулувну абурун оьрге гётереген – онда яшайгъан халкъы, далапчылары, загьматчылары.

Гьели юрт муниципал къурулувда бу йылны тюшюмю учун 2 минг гектаргъа ювукъ топуракъларда къылчыкълы ашлыкълар бар. Шону да яртысын юртда, районда топуракъны хадирин билегенлени бириси, фермер Магьамматсайит Абсаматов ишлете. Мекенлешдирип айтсакъ, гьар йыл Магьамматсайит Абсаматов 800-900 гектар топуракъланы ишлете. Аянлашдырайыкъ, Магьамматсайит биз эсгереген топуракълагъа гьар йыл чачмай. Топуракъдан яхшы гелим алмакъ учун агротехника чараланы барысын да заманында агрономия талап этеген болжалларда сан янлы кюйде оьтгерме тюше. Къара паргъа къоюп, арив ял алгъан топуракълагъа чачылгъан урлукъ – мол тюшюмге биринчи абат.

2021-нчи йылны тюшюмю учун Магьамматсайит Абсаматовну 500 гектарда къылчыкълы ашлыкълары, 360 гектарда пар топуракълары бар. Топуракълар ону еслигинде тюгюл, юртлуларыны, гьатта Дёргели юртну 400 гектар топуракъларын ижарагъа алып ишлете.

Магьамматсайит Абсаматовну топуракъланы ишлетмек, тюшюмюн къайтармакъ, саламланы тайлагъа къысмакъ учун тарыкъ болагъан бары техникасы бар.

Муна, биз фермерни алда инныр деп айтылагъан хас ашлыкъ тёгеген ериндебиз. Биз мунда етишгенде, Магьамматсайит Абсаматов бир къуллукъгъа гетип къаршы болду. Айлана якъгъа тергев этгенде, гертиден де, ол топуракъны хадирин билеген фермер экенине бирдагъы керен тюшюндюк.

Магьамматсайит Абсаматов гелгенде, ону булан саламлашып битген сонг, машинине де минип, комбайнланы янына багъып тербендик. Лакъырына тынглагъанда фермерни гёнгю хош гёрюне.

Ишлер нечик бара деген соравгъа ол: Гёресиз, бир мюгьлет чола ёкъ. Къыставуллу вакъти. Арпаланы орма башлагъанбыз. Ондан-мундан маълумат ала туруп, биз ишлейген комбайнланы янына етишгенни де билмей къалдыкъ.

УСХ-ны касбучулары булан машинден арпа тарлавну къырыйында тюшдюк. Тарлавгъа яхшы къуллукъ этилгени гёрюне. Бир чёп от ёкъ, бою, башы яман тюгюл.

Машаллагь, арив оьсген, нече центнер чыгъа?

Бу участка «Дёргели ер». 20 гектар бар. Сан янлы урлукъ чачылгъан эди. Тюшюм яман тюгюл. Гюзлюк арпа будайдан къолай тюшюм бере, бу йыл да 35 центнерден къолай чыгъа. Тарлавну ягъасында комбайнёр Агьмат Абдуллаев комбайнасына ременин алышдыра туруп айлана, этекден таба Магьамматсайит Абсаматовну уланы Абдулкъадырни комбайнасы гётерилип геле. Биз Абдулкъадырны комбайнасына етише турагъанда, комбайнны бункери ашлыкъдан толуп, Расул Мугьажировну машинине къотарылма башлады.

Чакъ авур гелсе де, этилген агротехника къуллукъланы натижасына гёре тюшюм юрекни къувандыра. Фермер Магьамматсайит Абсаматов ашлыкъларыны гьар гектарындан орта гьисапда, 20-25 центнер тюшюм къаравуллай. Тарлавлагъа къарагъанда, кёп болма бола. Берекетин гёрюгюз!

Добавить комментарий

Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи. Комментарий появится после проверки администратором сайта.

5