Авлакъ ишлени барышына гёз къаратсакъ
Муна, май айны байрамлары, 2021-нчи йылыбызны Оразабайрамы да тарихге гетди. Май ай – язбашны экинчи айы. Йылны бу заманында мол тюшюмлени гьайын эте туруп, гюзлюк ашлыкъланы емиш, юзюм бавланы гезикли агротехника къуллукъларын оьр даражада кютме, язлыкълар чачывну планларын яшавгъа чыгъарма, яхшы гелимлер къайтармакъ учун бары гючню бакъдырып, гьаракат этип ишлейген заман.
Районда авлакъ ишлени барышы, гюзлюклер, язлыкълар чачывну планларыны толуву, юзюм, емиш бавларда гезикли авлакъ ишлени барышы нечик экен? Бу ва оьзге тюрлю соравлагъа жаваплар алмакъ муратда алдагъы гюн биз районну юрт хозяйство управлениесини ёлбашчысы Шагьабутдин Мустапаев булан ёлугъуп, районда авлакъ ишлени барышы гьакъда толу маълуматлар алдыкъ. Ш.Мустапаев сёзюн гюзлюклерден башлады:
Гюзлюклер
чачыв
-Бизин район – республикада лап уллу, кёп тармакълы районланы бири. Районну экономикасын гётеривде, ватандашланы яшав гьалын яхшылашдырывда топуракъланы асувлу къоллавдан, ишлетивден кёп зат гьасил бола. Биз ерлерде топуракъланы асувлу къоллавну болдурмакъ, кёп майданланы ишлетмек, чачмакъ учун юртлуланы, юртланы жамиятларыны арасында англатыв ишлер оьтгерилди. Айтма тарыкъ, артдагъы йылларда районда умуми алгъанда топуракъланы ишлетив, гюзлюклер чачывну гьайы этиле.
- Шагьабутдин, районда бу йылны тюшюмю учун гетген йыл гюзде нечакъы ерге гюзлюклер чачма тарыкъ эди, нечакъы ерге чачылгъан?
- Гетген гюзде биз бу йылны тюшюмю учун 10900 гектаргъа гюзлюклер чачма тарыкъ эдик. Тек, бир-бир юртланы башчыларыны гьайсызлыгъындан, чабан айланышындан районда гюзлюклер чачывну планы йырылды. Бу йылны тюшюмю учун 9870 гектарда гюзлюклерибиз бар.
Топуракъланы асувлу къоллавда, ишлетивде Гьели юртну жамияты яхшы сипте гёрсете. Бу гьаракатда юртну башчысы Магьамматгьажи Атаевни аслам къошуму бар. Ону гьаракаты булан Гьели юртну топуракъларына гелеген саякъ гьайванланы масъаласы ёрукълу чечилген. Юртда гьар йыл 1800-2000 гектаргъа ашлыкълар чачыла. Гьелилилер оьзлени топуракъларындан къайры, хоншу дёргелилени топуракъларын ижарагъа алып ишлетелер. Бу гьаракатда фермер Магьамматсайит Абсамадов яхшы сипте гёрсете. Ол гьар йыл умуми алгъанда 700-800 гектар топуракъланы агротехника талап этеген кюйде ишлете.
Топуракъланы ишлетив Губден юрт муниципал къурулувда да яман тюгюл. Артдагъы йылларда Къарабудагъгент, Къакъашура юртларда топуракъланы ишлетив яхшы янгъа бурулгъанын эсгерме тарыкъ.
Къакъашурада фермер Сахават Алчагъыров 400-500 гектар ерни ишлете. Къарабудагъгентде С.Гьасанов , М-Р Кинавов ёлдашлар да топуракъланы ишлетивге жаваплы янашалар.
Гюзлюклер чачывда бу йылны планын йырывда Къурбуки, Паравул юрт муниципал къурулувлар оьз къошумун этдилер. Къурбукиде, Паравулда бу йылны тюшюмю учун бир гектаргъа да гюзлюклер чачылмагъан. Дёргели юрт муниципал къурулувда да топуракъланы ишлетив макътардай тюгюл.
Бу йылны тюшюмю учун чачылгъан гюзлюклени гьалы умуми алгъанда яман гёрюнмей.
Язлыкълар
чачыв
Бу йыл районну авлакъчылары эрте язбашгъы авлакъ ишлени къурумлу кюйде оьтгермек учун бары гючню бакъдырып, чакъны онгайлы гюнлеринден уста кюйде пайдаландылар. Демек, ерлерде язлыкълар чачыв къурумлу бара.
Буссагьатгъы вакътиде районда 5223 гектаргъа язлыкъ оьсюмлюклер чачылгъан. Шо гёз алгъа тутулгъанындан 150 гектаргъа артыкъ, ерлерде язлыкъ чачыв узатыла.
Юзюмлюклерде
Юзюмчюлюк тармакъ – районубузну экономикасын гётеривде аслам къошумун болдурагъан тармакъланы бири. Шогъар гёре болма да ярай, артдагъы йылларда юзюм бавланы майданларын генглешдиривге айрыча агьамият бакъдырыла.
Буссагьатгъы вакътиде районда 2111 гектар топуракъланы юзюм бавлар елеген. Шо участкаларыбызны 1508 гектары – планлы кюйде тюшюм береген юзюмлюклер. Къалгъан 603 гектары – яш юзюм бавлар.
Гетген йыл районну механизаторларыны, юзюмчюлерини, оьзге касбучуланы къайратлы загьматы булан 13 минг тондан къолай гюнешни емишини тюшюмю къайтарылды. Шо – артдагъы йылларда лап оьр натижа.
Бу йылны тюшюмюне кюрчю сала туруп, районну юзюмчюлери, механизаторлары борланы гьар-бир къуллукъларын агротехника гёрсетеген болжалларда сан янлы кюте гелелер.
Бугюнлерде юзюмлюклерде чёп отланы алдын ала туруп, юзюмлюклени сыдра араларын культивация этив, аврувланы алдын алмакъ муратда дарман урув ишлер башлангъан ва узатылып тура. Айтма тарыкъ, ерлерде борлагъа мекенли къуллукъ этиле. Юзюмлюклени минерал, ерли кюйлевючлер берип участкаланы кюйлеме гьаракат этегенлер де бар.
Борланы къуллукъларын кютюв ишлер Агрофирма «Герейтюз» ООО КФХ «Шанс», КФХ Далап, «Дагнефтепродукт» ООО ва оьзге предприятиелерде яхшы салынгъан деп эсгерме тюше.
Бизин районда адамланы иш булан сав йылны боюнда таъмин этмек муратда юзюмчюлюк тармакъны майданларын генглешдирме гьава шартлар болушлукъ эте. Тек районда сугъарыв сувну масъаласы итти токътагъангъа гёре, Къурбуки, Къарабудагъгент, Уллубийавул юрт муниципал къурулувларда иш гёреген юрт хозяйство предприятиелени ёлбашчылары янгы участкалагъа борла орнатма тавакаллыкъ этмейлер. Гьалиден эки-уьч йыл алда районда орта гьисапда 100 гектардан къолай майдангъа борла орнатыла эди буса, гьали топуракъда айрыча доланагъан адамлар борла орнатса тюгюл, уллу предприятиелер борла орнатма тартынып токътагъанлар.
Добавить комментарий
Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи. Комментарий появится после проверки администратором сайта.
