Нечик болур?
«Ачлыкъ душманны къапусун танытгъан» — деп айтыв бар. Ону йимик, гетген йыл бизин якъларда болгъан къургъакълыкъ жамият гьайванлагъа къатты емлер топлавда уллу четимликлер тувдурду. Сугъарылагъан участкалагъа чачылгъан кёп йыллыкъ отлар чачылгъан участкалардан къайры, табии биченликлерде чаламан деп техника гийирме маънасы ёкъ эди. Сабанлыкъларыбызны саламы да районда къатты емлеге бакъгъан талапланы толу чечмеди. Ёкъну ери къатты бола. Къарагъыз гьали, базарларда къатты емлени багьалары нечик гётерилген. Бир тай дюгю салам февраль айны 4-нде Манас базарда 120-140, салам тай 160-170, бичен тай 230-250, люцерна тай 300-330 манатгъа чыкъгъан. Къатты емлени багьалары булай гьатдан озуп гётерилген йыллар бизин районну тарихинде болмагъандыр.
Алдагъы гюн мен башымны тюклерин гиччи этейим деп деллекчиге баргъан эдим. Касбучу тюклени гиччи этив булан машгъул. Шо мюгьлетде уьстюбюзге эки орта оьмюрдеги юртлум гелди. Саламлашып битген сонг, ёлдашланы бириси мен топуракъ булан доланагъангъа, газетни бетлеринде юрт хозяйство темалагъа гёре кёп материаллар язагъангъа болма ярай, сатылагъан салам бар ерни билмеймисен деген соравну берди. Къарабудагъгентде чи билмеймен, тангала Манас базар, онда емлени къайсы журасы да болагъанны айтдым.
Тюклеримни де гиччи этип, курткамны гиейим деп шанжалдан турма айланагъанда, юртлуларымны оьзгеси къургъакъ топуракълагъа кёп йыллыкъ отлер чачса нечик болагъанны билме сюйдю.
Бу соравгъа ярамай, ярай деп къатдырып айтма къыйын. Къургъакъ топуракълагъа неге кёп йыллыкъ отлар чачма ярамай, ярай. Тек, къургъакъ топуракъгъа чачылгъан кёп йыллыкъ отланы къайтарышы туврадан-тувра гьава шартлардан гьасил болажакъ.
Районну юртларында къургъакъ топуракълагъа кёп йыллыкъ отлар чачгъан ёлдашлар бар. Кёп йыллар бола биз районну юрт хозяйство управлениесини касбучулары булан районда жамият гьайванлагъа ем топлавну барышы булан таныш бола туруп, Дёргели де болгъанда, юртну Жюнгютей булан дазусундагъы участкада къысылгъан кёп тайлар тергевюбюзню тартды. Тайланы машинге юклейген жагьиллер де бар. Ювукъ баргъанда къарайбыз – люцерна тарлав. Буссагьат участканы есисини аты эсимде къалмагъан. Ол: — Бу участканы экинчи керен чалып тураман. Эки гектардан бираз къолай ер бар. Биринчи керен чалгъанда, гектардан 155 тай алдыкъ. Экинчи керен чалгъаныбыздан да 100 тайдан къолай бар. Гьайванлардан сакълап болсакъ, бирдагъы керен чалма умут этебиз,-деди. Къургъакъ топуракълагъа кёп йыллыкъ отлар чалгъанлар Къакъашура, Къарабудагъгент юрт муниципал къурулувларда да бар.
Гьали кёп йыллыкъ отланы урлугъуну багьалары да шайлы гётерилген. Топуракъланы чачыв даражасына етишдирмек учун да аз харж гетмей. Тек, гьайван, мал булан доланагъан ёлдашлар къатты емлени гьайын заманында этген болгъан буса гьали шулай гьал тувулунмас эди.
«Къызгъанч эки керен утдура» деген айтыв бар. Шо гьали лап бизин районда къатты емлеге бакъгъан талаплагъа айтыла. Язда далапчылар саламны тайын 80-100 манатгъа, биченни 140-150 манатдан уьюнге артынгдан алып гелтирип тёге эди. Мунда къайсыбызгъа да ойлашма зат бар. Гьалиги шартларда къургъакъ топуракълагъа да кёп йыллыкъ отлар чачып, бир керен чалып къойса да утдурмас. Люцерна чачылгъан тарлав арт-артындан 4-5 йыл чалына. Амма сугъарылгъан топуракълагъа чачылса, къайтарышы артыкъ юолур.
Добавить комментарий
Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи. Комментарий появится после проверки администратором сайта.
