Меню
16+

Сетевое издание "Району яшаву"  «Будни района»

30.12.2021 10:36 Четверг
Категория:
Если Вы заметили ошибку в тексте, выделите необходимый фрагмент и нажмите Ctrl Enter. Заранее благодарны!

Гьалал къуллукъ этген ёлбашчы

Автор: Багьавутдин Самадов

Топуракъ булан долангъан адам топуракъны сююнчюн ва дертин, агьын ва зарын дегенлей яхшы биле ва англай. Оьсюп гелеген заманындан берли авлакъчылыкъ тармакъ булан машгъул болгъан, оьзюню загь­матын юрт хозяйство тармакъда тамамлагъан Багьавутдин Ибашевни гьакъында язмагъа сюемен.

Оьзюню заманында огъар Къарабудагъгентдеги «Танг» деген совхозну директору болуп ишлемеге тюшген. «Танг» совхоз бир вакътилерде тозулмагъа башлагъан эди, шо заман райком шону директоруну къуллугъуна Б.Ибашевни таклиф этген.

“Шо къуллукъгъа мен бармагъа сюймейгеним Дагъыстан обкомну секретары Шихсайит Шихсайитовгъа етише”,- деп эсгере эди ол.

- Озокъда, райкомну биринчи секретарыны артына да яшынып, огъар аркъа да таяп, исси ерде ишлеп турмагъа тынч. Мунда буса ишлемеге герек, — деп Шихсайит Шихсайитов огъар айып этген.

Шолай айыплы сёзлени эшитген сонг, ол рази бола. Шолайлыкъда Багьавутдин Ибашев «Танг» савхозну директору болуп белгилене. Совхозну коллективин бирикдирмек ва ишин ёрукълашдырмакъ муратда огъар хыйлы ишлемеге тюшген.

Масала, биринчи йыл 1300 тон юзюм жыйылгъан эди буса, Б.Ибашев шо ишден таягъанда –14 минг 500 тон юзюм береген уллу хозяйствогъа айлангъан. Демек, тюшюм 10 керенден де къолай артгъан. Районгъа гёчювчю Къызыл Байракъ тапшурулгъан, «Танг» совхозгъа буса «Минпищепромну» биринчи савгъаты, 21 минг манат акъча берилген.

Озокъда, ол янгыз оьзю совхозну олай даражагъа гётермеге болмас эди. Халкъгъа айтып англатып, сиз болмасагъыз шунда бир иш де юрюлмей деп, юрегине сингдирип ишлемеген буса, шо алда барагъан кююнде туражакъ эди. Ишни пайда береген кюйде къурмаса, гелим алмагъа болмай чы. Совхоз 2 миллион 200 минг манат хайыр алып ишлейген болду. Совхозну ишчилерине гёрсетилеген савгъат акъчаны къадары 900 минг манатгъа чыкъгъан. Бу акъчалар 1970-нчи йылларда берилген.

Республика оьлчевюнде алгъанда, «Танг» совхоз юзюм жыйывну 5 процентин толтура эди. Масала, участканы начальниги Бийгиши Айдиев 312 гектарны гьарисинден 126 центнер юзюм ала эди. Ону бригадири Динмагьаммат –149 центнер тюшюм алгъан. Башгъа бёлюкню бригадири Чочав Багьриев 150-160 центнер юзюм алгъан.

Олай да, шо йылларда «Танг» деген совхозда 3600 тон ашлыкъ, 400 тон емиш, 700 тон овош къайтарылгъан, 680 тон сют сатылгъан.

Шолай тизив хозяйствону къоюп, райкомну биринчи секретары болуп Б.Ибашев бармагъа сюймей болгъан. Тек Дагъыстан обкомну биринчи секретары Магьамматсалам Умаханов ва райкомну биринчи секретары Гьасан Абдуллаев огъар ишни таклиф этген сонг, республикабызны ичинде уллу районланы бирисини ёлбашчысы болуп Багьавутдин Ибашевге кёп йыллар ­чалышмагъа насип болгъан.

Районну ёлбашчысы болуп ишлейгенде, районну ичиндеги гьар юртгъа, гьар совхозгъа ол жумада бир керен сама бармаса, шо юртну, шо хозяйствону халкъын айлар булан гёрмегендей бола эдим, деп айта бола эди ол. Шо ёлугъувларда ол ишчи халкъны яшаву, турушу гьакъда ахтаргъан. Ишлени барышы гьакъда буса аслу гьалда баш ва орта звенону къуллукъчуларына сорагъан. Олай да, шо вакътилерде оланы барысын да дегенлей таный болгъан.

Шо йылларда районда Къакъашурадагъы XXII-нчи партсъездни атындагъы ва Къурбукидеги Ленинни атындагъы колхозлар бютюн республикагъа айтылгъан эди. Олар гьатта Бютюнсоюзну гёчювчю Къызыл Байрагъын да къазангъанлар.

XXII-нчи партсъездни атындагъы колхозну председатели Илмутдин Насрутдиновгъа шо йылларда Социалист Загьматны Игити деген гьюрметли ат берилди. Эсгерилген колхоз республиканы ичиндеги шо заманда бар 39 райондан 19 районну айрыча алгъанда эт, 21 районну айрыча алгъанда сют бере эди. Гёресиз, бу нечик уллу гелим ва берекет.

Къурбукидеги Ленинни атындагъы колхозгъа шо йылларда Багьавутдин Нухов ёлбашчылыкъ эте эди. Ол бек сабур, саламат, бир де алгъасамайгъан, «етти керен оьлчеп, бир керен гесеген» адам эди деп, айтмагъа ярай. Ол янгылыкъны къабул этмей тюгюл эди, тек шо гьакъда кёп ойлаша эди. Бойнуна алгъан борчну буса, мекенли кютмейли ва ахырына чыкъмайлы да ол къоймай эди.

Шолай алдынлы хозяйстволагъа барып, Б.Ибашев юрегин ва гёнгюн хошлу эте болгъан. Демек, шолай хозяйствогъа аякъларым оьзбашына бара эди деп эсгере эди ол. Тек, бир-бир хозяйстволаны ишлери юреклени рази этмейгенге гёре, оланы ёлбашчылары булан къатты кюйде сёйлемеге де тюше болгъан. Тек, нечик болса да, хозяйстволаны ва юртланы ёлбашчыларына ишчи халкъны ва жамиятны гьайын болдурмагъа тапшурулуп юрюлген.

Алдагъы девюрде районубузну гележеги учун оьр натижалагъа етишген бир-эки белгили адамланы да атларын эсгерейим. Олар: Дёргелиден – Багьавутдин Пайзуллаев, оьр къуллукъларда чалышгъан,къуш фабрика ону заманында къурулгъан. Ол 1937-нчи йылда болгъан сайлавларда СССР-ни Оьр Советине сайлангъан. Уллу Ватан давдан сонг болгъан жыйында Багьавутдин Пайзуллаев Иосиф Сталинни янында 3-нчюлей олтургъан болгъан. Демек, бизин районлу адамлар савлай элибизни даражасына ерли белгили.

Магьамматали Изиев республикада бир ерде де ёкъ маданият-бытовой центр къургъан эди. Олай да, клубну, школаны къургъан, юртгъа газ тартгъан.

Гьелидеги совхозну ёлбашчысы Гьажи Абдусаламов Ставропол крайгъа сапар чыгъып, онда оьзю гёрген затланы ата юртунда яшавгъа чыгъарды. Ол да, республикада биринчи болуп, кормоцех къурду. Огъар насигьат сорамагъа гьатта республиканы оьзге районларындан адамлар геле болгъан.

Уллубийавулдагъы «Буйнакскийни атындагъы» совхозну директорлары болуп ишлеген Гьажи Абдурагьманов ва Илмиямин Салаватов денгиз бойда яшланы лагерин, юртда школаны, клубну, яшлар бавуну ва оьзге биналаны къурдулар.

Манасгентде ишлеген Жама­лутдин Рамазанов да, Къарабудагъгентде ишлеген Гьажи Гьажиев де, оьзге ёлбашчылар йимик, юртлары саялы, уллу ишлер этдилер.

Аданакъда Абдулкъадыр Къурбанов ишлей эди. Ол онда овошчулукъ тармакъны оьсдюрдю. Бугюн буссагьатда да аданакъ помидорну бютюн республикада абуру бар.

Шу мен оьрде атларын эсгерген ва дагъы да кёп оьзге адамланы ишлерин бизге унутмагъа ярамай. Оланы гьакъында яш наслугъа гьар гюн дегенлей айтмагъа герек. Къайсы юртда да оьмюрге баргъан тамазалар бар. Олар булан школалардагъы муаллимлер ёлукъмагъа ва охувчулагъа оланы гьакъында айтмагъа герек, деп ойлайман.

Бизин районда шо девюрде ишде рекордлар салынгъан, чагъыр заводлар къурулгъан. Гьали шо рекордланы эсгерейим: бир гюнню ичинде «Танг» совхоз 1002 тон юзюм жыйгъан эди, 1000 тон ашлыкъ заготзерногъа берилген эди. Йылны боюнда 72 минг тон къатты емлер гьазирленген эди, гьар сыйырдан йылда 2500-3000 кило сют савулду.

Мисгин Багьавутдин Ибашев къайсы къуллукъда ишлесе де, оьз ишин намуслу ва тындырыкълы кюйде кютген. Ону яшав ва загьмат ёлу оьсюп гелеген наслулар учун уьлгю болмагъа тийишли.

МАЪЛУМАТ:

Ибашев Багьавутдин Зиявутдинович 1937-нчи йылда Къарабудагъгент районну Уллубийавул юртунда кёп яшлы агьлюде тувгъан.

Къарабудагъгентдеги орта школаны битдирген сонг, ол 1954-нчю йылда Дагъыстан юрт хозяйство институтгъа ветеринар факультетге оьр билим алмагъа тюшген.

1959-нчу йылда институтну тамамлагъан сонг, Багьавутдин Ибашевни Темиркъазыкъ Осетия АССР-ни Моздок районуну Къызлар ветеринар участкасыны заведующийи этип йибере.

1960-1965-нчи йылларда ол ата юртундагъы колхозда ветеринарны къуллугъунда чалыша. 1967-1973-нчю йылларда ол райком партияны Ленин районуну 2-нчи секретары болуп ишлеген. 1973-1975-нчи йылларда «Танг» деген совхозну директоруну къуллугъунда ишлеген.

1975-нчи йылны ахырында Багьавутдин Ибашев Ленин райкомну 1-нчи секретары болуп сайлана. Шо къуллукъда ол 1985-нчи йылны башы болгъунча ишлей. 1985-1991-нчи йылларда – Къарабудагъгент район УОС-ну ёлбашчысы. 1991-2001-нчи йылларда Багьавутдин Ибашев ата юртундагъы «Буйнакскийни атындагъы» совхозну директоруну къуллугъунда ишлеген.

Ондан сонг, пенсиягъа чыкъгъынча, Къарабудагъгент район юрт хозяйство Управлениени ёлбашчысыны заместители ва районну башчысыны ойчусу болуп ишлеген.

Студент йылларында Б.Ибашев целинагъа баргъан ва медаль булан савгъатлангъан.

Юзюмчюлюк тармакъны оьсювю учун Грузия, Молдавия, Уьзбекистан, Тажикистан республикаларда оьтгерилген генгешлерде ортакъчылыкъ этген.

Б.Ибашев бир нече керенлер юрт, район Советлеге ва ДАССР-ни Оьр Советине депутат болуп сайлангъан.

Багьавутдин Ибашев уьлгюлю ва къайратлы загьмат тёкгени саялы, гьукуматны янындан «Загьматны Къызыл Белгиси» (1973 йыл), «Макътавлукъну Белгиси» (1976 йыл), «Уьлгюлю загьматы» деген медаллар булан савгъатлангъан. ДАССР-ни Оьр Советини, ДР-ни Пачалыкъ Советини Гьюрметлев грамоталары да огъар тапшурулгъан.

Ол ВДНХ-ни бронза медалы ва «Социалист ярышны алдынлысы» деген белгилер булан да савгъатлангъан. Багьавутдин Ибашев – ДР-ни юрт хозяйство тармагъыны ат къазангъан къуллукъчусу ва загьматны ветераны. Б.Ибашев 5 яшны оьсдюрген ва тарбиялагъан.

Багьавутдин Ибашев 2020-нчы йылны май айында бириси дюньягъа гёчдю.

Добавить комментарий

Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи. Комментарий появится после проверки администратором сайта.

7