Меню
16+

Сетевое издание "Району яшаву"  «Будни района»

22.10.2021 09:54 Пятница
Если Вы заметили ошибку в тексте, выделите необходимый фрагмент и нажмите Ctrl Enter. Заранее благодарны!

Гьаракат этейик

Автор: Шихав Къайирбеков

Бу йылны экинчи яртысындан сонг промышленный, сурсат малланы багьалары гьаттан озуп гётерилген.

Озокъда, базарлардагъы, тюкенлердеги, оьзге сатыв-алыв точкалардагъы багьаланы гётериливюне простой халкъны этип болагъаны ёкъ. Гьакимбашларда багьаланы гетериливю гьакъда сёз чыкъса, «гьали биз базар аралыкълы девюрде яшайбыз, багьаланы базар ёрукълаш­дыра» деп айтма сюелер.

Озокъда, базар аралыкълы девюрде яшагъан сонг, базарланы законларына къыйышып яшама, шогъар гёре иш тутма тарыкъ бола.

Гьар тюрлю хаммалланы багьаларыны гётериливюне биринчилей, ягъарлыкъ-майлав материалланы багьалары артагъаны туврадан-тувра таъсир эте. Бизин уьлкеде ягъарлыкъ-майлав материалланы багьалары да, янгурдан сонггъу къолкъотурлар йимик, гётериле. АЗС-лерде бензин бир литриси маркаларына гёре 51 манатдан 55 манатгъа чыкъгъан, дагъы да багьалары да бар. Газны багьасы да АЗС-лерде артдагъы 3-4 айны ичинде 7-8 манатгъа гётерил­ген. Солярканы багьасы да бензинни багьасыны артындан етишип бара.

Россияны Президенти Владимир Путин уьлкени гьукуматыны председатели, ведомстволаны ёлбашчылары булангъы ёлугъувуну биринде, уьлкеде ягъарлыкъ-майлав материалланы багьаларыны гётериливюне себеп ёкъ, масъалагъа къарамакъ деп, тийишли къуллукъланы ёлбашчыларына тапшурувлар бергени маълумат къураллагъа къулакъ асып тынглайгъанланы эсиндедир. Амма тапшурув “тапшурув” кююнде къалды, уьстевюне гечеден эртенге АЗС-де газны багьасы 2-3 манатгъа гётерилгени гьакъ. Багьаланы гётериливю адамланы онча да къазапландырмай къояр эди, эгердим бюджет къурумларда ишлейгенлени алапалары сама гётериле буса.

Инфляция, оьзге яшавлукъ-коммунал къуллукъланы багьаларыны артыву кёп яшлы агьлюлени яшав даражасына айрокъда бек таъсир эте. Ватандашланы яшав даражасына коронавирус инфекция аврув да таъсир этмей къоймады. Демек орта, увакълап сатыв далапчылыкъ булан машгъул предприятиелер, адамлар кютюрлюкге тарып, кёп адамлар ишсиз къалдылар.

Бу къыйын заманлар гьар адам гьалдан чыкъмакъ, агьлю бюджетге не этсе къошум этме болагъаны гьакъда ойлашма, гьаракат этме тюше.

Шагьарда яшайгъанлардан эсе юрт ерлерде яшайгъанланы агьлю бюджетине къошум этме болагъан имканлыкълары кёп.

Мен мунда айтма сюегеним, агьлю бюджетни авадан яны ашамлыкъгъа гетегенин бирев де инкар этме болмас. Озокъда, бары затны базардан “сатып алып къоярбыз” дейгенлер кёп. Олайлагъа да айтып болагъаныбыз ёкъ. Гьали базарларда уьй агьлюлер гьар гюн къоллайгъан продукталаны багьалары 50-70 процентге, гьатта 100 процентге гётерилгенлери де бар. Картопну багьасы – 40-50, согъанны багьасы – 18-25, къызыл читаны, буракны багьалары да яхшы гётерилген. Самурсакъны килосу – 200-250 манат, гьар гюн ашгъа къолланагъан яшылчанланы байламы 50-60 манат ва шолай оьзгелери де.

Уьй хозяйкаланы арасында “2-3 минг манат алып базаргъа барсакъ, бир зат да гелмей” деп кант этегенлери кёп ёлугъа.

Гертилей де, гьар-тюрлю хаммалны багьаларыны гётериливю ярайгъан зат тюгюл! Гьали гюзде сурсат продукталаны багьалары булай болса, къыш, эрте язбаш айларда къайда чыгъып гетер?!

Юрт ерлерде яшагъан сонг, адамлар абзар-ягъа участкаларында агьлюде гьар гюн къолланагъан продукталаны оьзлер болдурма ярамаймы?!

Бизин районну топуракъларында гьава шартланы гьисапгъа алып не оьсюмлюкню де оьсдюрме, мол тюшюмлер алма бола. Бугюн йимик эсимде: тав тюпде ерлешген Къакъашура юртда бир далапчы 3 гектаргъа бурчакъ чачып, яхшы хайыр алгъаны. Шо заманлар бурчакъны бир банкасыны багьасы – 25-30 манат эди. Гьали базарларда бир банка бурчакъны багьасы 80-100 манат. Бизин районну топуракъларында картоп да тюшюм бермей тюгюл. Къабакъ, бугъар ошагъан оьзге бахча оьсюмлюклер районубузну къайсы юртуну топуракъларында болмай?

Алдагъы заманларда Къарабу­дагъ­гент юртда согъан, самурсакъ чачыв мердешли гьаракат эди. Юртда бу оьсюмлюклеге къуллукъ этивню яшыртгъын сырларына яхшы тюшюнген ожакълар аз тюгюл эди. Къарагъыз гьали, самурсакъны багьасы къайда чыгъып бара!

Мен оьрде эсгерип гетген бары да оьсюмлюклени абзар-ягъа участкаларыбызда оьсдюрме болабыз. Булай мисал гелтирейим: гюзню бай айы, уьй хозяйкалар къышгъа гьазирлик гёре туруп айланагъан заман. Хоншу адам хамис базардан тузлама гьар-тюрлю овошлар гелтирген, шоланы арасында аччы бурч да болгъан. Артындагъы гюнге бурч­дан сув агъа, къоллама зат болмагъан. Неге тюгюл бир тайпалар топуракълардан яхшы тюшюм алабыз деп, топуракъгъа гьаттан оздуруп селитра, оьзге минерал кюйлевючлер берелер. Ахыры нечик болагъанын мен мисал булан гёрсетдим.

Абзар-ягъа участкада оьзюнг чачып, оьзюнг къуллукъ этген, болдургъан продукция экология якъдан таза экенин билесен. Ондан къайры да, ­оьсюп гелеген яш наслугъа сынав бола, загьматда чыныгъалар, сыйлы мердешлер тас болмай, узатыла.

Гьали гюз, йылны бу заманы – самурсакъ, оьзге яшылчанлар чачмакъ учун, лап макъталгъан вакъти. Абзар-ягъа участкаларыгъызда агьлюде тарыкъ болагъан сурсатны бир гесегин сама оьзюгюз оьсдюрме гьаракат этсегиз, агьлю бюджетге аз буса да кёмек болур.

Добавить комментарий

Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи. Комментарий появится после проверки администратором сайта.

0