Талигьи яратывчулукъгъа байлангъан

Мен ону булан редакцияны тапшурувуна гёре агитбригадалагъа къошулуп Краснодар крайда, уьлкебизни оьзге регионларында, районлуларыбыз жамият гьайванлагъа ем топлайгъан ерлерде де аз болмагъанбыз, кёп гезиклер газетге материаллар, сурат репортажлар бирче гьазирлегенбиз.

Бу йыл газетибизге 70 йыл бите. Абдуллабек Самадов газетде ишлейгени буса 55 йыл бола. Ол – газетни аркъатаяву, герти ёлдаш.

Абдуллабекни газетде ишлейген йылларын суратлама ойлашгъанда, Абдуллабек газетге нечик гелген экен деген ой гелди. Тюпде мен шо соравгъа жавап тапма, очеркибизни игитини загьмат ёлун газетни охувчуларына етишдирме къарайым.

Абдуллабек Самадов Къарабудагъгент юртда кёп яшлы агьлюде тувгъан. Атасы Абдулмалик – уллу Ватан давну ортакъчысы. Анасы Гьалимат загьматны ветераны. Атасы Абдулмалик немис-фашист елевчюлер булангъы къыргъын давларда савлугъун тас этген. Ана Ватаныбызны азатлыгъы учун юрюлеген къанлы ябушувланы биринде Абдулмалик Самадовну къырыйында душманны бомбасы атыла. Савутну гесеклери ону гёзлерине зиян эте, гёрмейген бола. Тек А.Самадов къатты ругьлу адам болма герек, гёзлерим гёрмей деп ругьдан тюшмей, оьзюн къолгъа алып, агьлю яшавну къурма гьаракат эте. Авлетлерин намусгъа, ягьгъа, къумукъланы лап сыйлы мердешлери дослукъну, къурдашлыкъны ругьунда тарбиялама бажаргъан деп ташдырып айтма ярай.

Абдуллабек Самадовну яшлыгъы давдан сонггъу къыйынлы авур йыллагъа рас гелген. Бузулгъан шагьарлар, юртлар, дагъытылгъан фабриклер, заводлар, колхозланы гьайван-малы талангъан. Уьлкеде бары гюч халкъ хозяйствону аякъгъа тургъузувгъа, дав салгъан яраланы сав этивге бакъдырылгъан заманлар. Адамлагъа яшав сюрме къыйын вакътилер.

Давдан сонггъу яшланы загьмат ёлу эрте башлангъан. Оьмюрге сабий буса да, яшлар агьлюдеги авурлукъланы англап, ата-анагъа болагъан кёмегин этме гирише. Абдуллабек Самадов да ата-анасына кёмек болсун деп, оьзюне 11 йыл болагъанда ишге къуршала. Агъасы – давну ортакъчысы Абдурашит Гьажиумаров шо йылларда Сергендиравулдагъы колхозда партия къурумну секретары болуп ишлей болгъан. Ону таклифине гёре колхозда тарыкълы кагъызланы, оьзге документлени етишдиреген почтачыны къуллугъунда иш башлай, агьлюге къол ялгъана.

А.Самадовда чеберлик гьислер эрте уяна. Ол гьар тюрлю къуллукъланы кюте туруп, редакциягъа оьзю яратгъан шиъруланы, макъалаланы гелтире. Редакцияда ишлейген ёлдашлар булан аралыкълар тута. Газетни бетлеринде оьзю язгъан макъалалар, масхара ёравлар, шиърулары чыкъма башлагъанда, онда яратывчулукъ гьислер дагъыдан-дагъы бек уяна.

Район газетге 25 йылдан да къолай ёлбашчылыкъ этген М.Салигьов ону макъалаларын охуп, чыгъарагъан суратларыны сан янына къарап, онда чеберлик барын билип, ону редакциягъа ишлеме чакъыргъан.

А.Самадовгъа: Сурат чыгъарма нечик уьйрендинг деген соравгъа ол:

- Узукъарым Абдулгьуда Валиянов ва уллу къардашым Анварбек жагьил йылларында сурат чыгъарма иштагьлы эдилер. Буссагьат мени нече йыллыгъым эди эсимде ёкъ, уллу къардашы Анвар тувгъан гюнюме «Смена» деген сурат чыгъарагъан аппарат савгъат этген эди. Ону булан долана, райцентрдагъы пачалыкъ бавда къурдашларымны , танышларымны суратларын чыгъара туруп, суратчыны касбусуна тюшюнюп къалдым. Суратчыны касбусун мукъаятлы билмек учун 6 айлыкъ курсларда да охудум, — дей.

1965-нчи йылны июль айы. А.Самадов редакциягъа ишге тюшемен деп район газетни редакторуну кабинетини алдында. Ичинде М.Салигьов иш ёлдашлары булан газетни гезикли номерине материалланы ерлешдирмек учун жыйын юрюте. Жыйын битген сонг, ёлдашлар иш ерлерине бара. Кабинетни алдында жагьил адамны гёрген Магьаммат: -Гелдингми, гир ичине, яхшы этдинг гелип, сенден газетни къуллукъчусу бола, яратывчулукъ пагьмунг баргъа ошай, чыгъарагъан суратларынгны сан яны да яман тюгюл, мен сени газетге суратчы-корреспондент этип аламан,- деп ону ишге ала.

Мен оьзюм де сезгенмен: редактор М.Салигьов янгы ишге алгъан ёлдашланы, сюйсе тергеме этеми эди, районубузну лап йыракъда ерлешген хозяйстволарына, фермаларына, къойкъошларына тапшурув берип йибере эди. Абдуллабекни биринчи тапшуруву Къакъашурадагъы ХХII-ни партсъездни атындагъы колхозну Зелекъакъа участкасында ерлешген къойкъошларындан башлангъан.

Йыллар гетген сайын А.Самадовну яратывчулукъ ишде усталыгъы арта. Гетген асруну 70-80-нчи йылларында газетге тергев, газетде чыгъагъан макъалаланы таъсирлиги гючлю эди. Газетни бетлеринде чыкъгъан танкъыт этилген материаллар бюрогъа салынып къарала, айыплылар такъсыргъа тартыла эди.

Газетни тезги охувчуларыны эсиндедир А.Самадов «Итти гёз», «Сурат айыплай» деген рубрикаланы тюбюнде чыгъагъан танкъыт материаллар, сурат репортажлар, юрт хозяйствода, ашамлыкъ ва оьзге тармакъларда бар кемчиликлени юзюн ачып, ол охувчуну хыйлы разилигин алагъан материаллар язгъан.

Бугюнде йимик эсимде, газетни редактору М.Салигьов А.Самадовну кабинетине чакъырып, районда бар чагъыр заводланы юзюм гесивге гьазирлигин ахтарып материал яз деп тапшурув бергени. Ол шо гюн «Танг» совхозну чагъыр заводуна барып материал онгарма сапар чыгъа. Заводда юзюм гесивге гьазирлене туруп, линияланы, бочкелени, цистерналаны сырлав ва оьзге ишлени оьтгерме тарыкълы ишлени кютме, юзюм къабул этивге толу гьазирлик гёрюлме тарыкълы вакъти. Заводда шыплыкъ. Баш чагъырчы (винодел) Шнайдер буса ишни заманында оьзге къуллукълар булан машгъул болуп, корреспондентге ишни гьакъында далиллер берме къабул этмеген. А.Самадовну «Шнайдерни заманы ёкъ» деген баш булан чыкъгъан танкъыт макъаласы заводдагъы гьалны гёрюп, герти далиллер булан заводну ишинде бар кемчиликлени алдын алма кёмек этген. Шо материал себеп болуп, заводну баш чагъырчысын ишден тайдыргъан.

Журналистни касбусу – авур касбу. Айрокъда, газет жумада 3 керен чыгъагъан девюрде коллективни уьюрлери нечик гьаракат этме, материаллар тапма, язып берме тарыкъ. Ким буса да газетде ишлеп болмай. Газетде ишлемек учун бажарывлукъдан къайры чыдамлыкъ ­да, жавапчылыкъ да тарыкъ. Башгъа касбуларда битмеген ишни артындагъы гюн тамамлама боласан, газет олай тюгюл. Газетде ишлеме кёп ёлдашлар гелген, газетни ишине чыдап болмай: «Арты-алды болмайгъан языв боламы» деп къоюп гетгенлер.

Бизин макъалабызны игити журналистни авур касбусун юрютегенли 55 йыл бола. Гьали бизин районубуз оьтген девюрню ичинде социал-экономика, савлукъ сакълав, халкъгъа билим берив, оьзге тармакъларда гёрмекли уьстюнлюклеге етишген. Юрт хозяйствода къолда эте гелеген уьстюнлюклер де юрекни къувандыра. Ярышланы алдынлылары белгилене, савгъатлана, оьзге шатлы чаралар оьтгериле. Бу агьвалатланы газетни охувчуларына малим этмек учун суратчы А.Самадов ара белмей ишлей. Огъар ял алагъан гюнлер кёп аз бола. Даим районубузну яшавуну агъымында бола ва газетни бетлеринден таба этилеген ишлени охувчугъа заманында етишдирме чалыша.

Газетни къуллукъчусу туврадан-тувра производствода ишлемей буса да, ишлейгенлени ругьун гётеривде, оланы янгы оьрлюклеге ругьландырывда, бар кемчиликлени алдын алывда къошуму аз тюгюл.

Газетде ишлейген 55 йылны ичинде А.Самадов хыйлы загьматны игитин арагъа чыгъаргъан, оланы гьакъында кёп материаллар язгъан, сурат репортажларында ишде бар кемчиликлени юзюн ачгъан. Гьали де намуслу кюйде загьмат тёгюп тура.

Адам загьматы булан абурлу. Ону ишине гьукуматны янындан тийишли къыймат берилген. Демек, 2001-нчи йылны декабр айыны 19-нда Дагъыстан республиканы Пача­лыкъ ­Советини Къарары булан А.Самадовгъа ДР-ни маданиятыны ат къазангъан къуллукъчусу деген оьр ат берилген. Огъар районну ёлбашчыларыны янындан берилген савгъатлар да аз тюгюл.

Абдуллабек Самадовгъа бу йылны июн айында 75 йыл тамамлана. Биз ону шо юбилейи булан да къутлай туруп, къаркъарасына савлукъ, ишинде уьстюнлюклер ёрайбыз.

55 йыл къолунгда сурат къурал,

Савлай газет къуршагъан гьар суратынг.

Районунга гьалал къуллукъ этмеге

Шо болгъанда юрекдеги мурадынг.

55 йыл намус байлап белинге,

Гьалал кюйде къуллукъ этдинг элинге.

Халкъ арада оьктем тутдунг юзюнгню,

Иржайывлу сёйлейсен гьар сёзюнгню.

Бу язбашда 75 йыл айланып,

Сен къалгъансанг газетинге байланып.

Насип болсун гьар муратгъа етмеге,

100 йыллыгъынг иш уьстюнде этмеге.