Сиз билемисиз?

Кёбюсю халкъгъа, сайки, Егоров ва Контория чыкъ­гъан сурат уьстюнлюкню белгиси болгъан. Тюзлюк уьст болсун, суратдагъыланы герти фамилиялары ва атлары халкъгъа белгили болсун учун 50 йылдан да къолай заман тарыкъ болгъан. Арадан 50-ден къолай йыллар гетген сонг, суратны ва халкъны герти игитлерини атлары халкъгъа белгили болгъан ва олагъа тийишли абур этмеге бажарылгъан.

Олар – Абдулгьаким Исмайылов, Леонид Горычев ва Алексей Ковалев. Россияны биринчи президенти Б.Н.Ельцинни буйругъу булан олагъа уьчюсюне де «Россияны игитлери» деген оьр атлар берилген. Шо агьвалат бизин Дагъыстан халкълары учун да уллу иш болду.

Абдулгьаким Исмайылов Хасавюрт районну Чагъаротар деген къумукъ юртундан чыкъгъан 1939-нчу йыл А.Исмайылов Къызыл Армияны сыдраларына къуллукъ этмеге чакъырыла. Ол финлер булангъы давну ортакъчысы да дюр. Уллу Ватан дав башлангъанда, А.Исмайылов сав эки йыл Ленинград блокадада –къамавда къалгъан ва ону азатлыгъы учун ябушгъан. Давну вакътисинде ол етти керен яралангъан, дёрт керен авур яра тийген, разведротада къуллукъ этген. Атылагъан ва оьзге сувукъ савутланы, тюрлю ябушувланы къайдаларын биле болгъан. Берлинге гьужум этилгенде, рейхстагны къалкъысына гётерилгенлени бириси болгъан. Рейхстаггъа байракъ къакъгъандан къайры да, ол биринчилерден болуп Адольф Гитлерни оьз кабинетине де гирген. Шо кабинетден Абдулгьаким Исмайылов Гитлерни кожадан этилген курткасын ва этиклерин алып чыкъгъан. Давдан сонггъу йыллар олар бугъар кёп къуллукъ этген. А.Исмайыловну орденлерини ва медалларыны санаву отуздан да оьте.

Совет асгерлени разведкасы 1945-нчи йылда апрель­ айны башында биринчилей Германиягъа гире. Къызыл Армияны къоркъув билмейген бёлюклери немис пачалыкъны баш бинасы рейхстаггъа нече керен чапгъын эте. Шолай гьар чапгъында совет асгерлер 40-50 адамын тас эте. Сонг артгъа тартыла. Апрелни 30-нда разведротаны командири Шевченко Абдулгьакимни ва ону къурдашлары Ковалевни, Горычевни оьзюню янына чакъырып, бек сакълыкъда рейхстагны бинасына барып, экинчи ва уьчюнчю къатдагъы немислени ёкъ этип, гьеч бола буса рейхстагны башына чыгъып, онда Къызыл Байракъны къакъмакъны тапшура. Уьч де ёлдаш: А.Исмайылов, А.Ковалев ва Л.Горычев сюйкеле туруп, Рейхстагны онг мююшюне геле. Тек бина беш къабат. Биринчи къатны бир уьюню терезесинден таба немислени бир бёлюгю майдангъа пулемет булан гюллени себелеп тура. Олар уллу сакълыкъда бинагъа гирмеге бажара. Бир эшикни ачып эки гранат ташлап, эшигин ябып къоя. Сонг олар немислени уста кюйде къыра туруп, оьрдеги къатлагъа оьрлене. 1-нчи майда эртен сагьат 4 вакътиде олар рейхстагны бинасыны башындагъы накъышлангъан багъананы уьстюне уьчюсю де минип, къолларындагъы байракъларын байлап бегите ва шондан таба уьч де тенги ёкъ уланлар, тенгсиз давда совет Армияны уьст гелгенин белгилейген байракъны елпиллетелер. Тюпде буса буланы гёзлеп турагъан совет солдатлар « Гьурра!» гётере. Авур тас этивлерден сонг уьстюнлюк къолгъа геле. Май айны 2-нде бу уьч де уланны суратларын чыгъармакъ учун суратчы корреспондент геле. Сонг командирни тапшурувуна гёре Абдулгьаким де, Ковалев де, Горычев де дивизияны байрагъын да алып рейхстагны къалкъысына янгыдан гётерилип сурат чыгъаралар. Шо сурат буса Къызыл Армия немис-фашистлер булангъы тенгсиз давдан совет уьлке уьст гелгенин сав дюньягъа малим этген.

Гьар тюрлю маълумат къураллардан