Нече цистерна вагон толар эди?
Районубуз оьтген девюрню ичинде юрт хозяйство производствону гьар тюрлю тармакъларында гёрмекли уьстюнлюклени къолда эте гелген.
Айрокъда гетген асруну ичинде районубузну загьматчылары гьайванчылыкъ, айрокъда сют гьайванчылыкъда къолда этилген уьстюнлюклери авуздан-авузгъа айтыла, район ва республика оьлчевдеги жыйынларда макътала гелегени уллуланы эсинден таймагъан. Оьтген девюрню ичинде районубузну социал-экономика оьсювюне, юрт хозяйство продукталар болдурувда ва оланы пачалыкъгъа сатып беривде къолда этилген уьстюнлюклери гьар тюрлю тармакъларда загьмат тёгеген ёлдашланы къайратлы загьматы, ишге берилгенлиги, гьаракаты булан амалгъа гелген. Авлакъчылыкъ , юзюмчюлюк, къойчулукъ, гьайванчылыкъ тармакъларда чалышып гетген загьматны батырларыны арасында пачалыкъны оьр савгъатларына ес болгъанлары да аз тюгюл.
Бугюн мен газетни охувчуларын гетген асруну 60-80-нчи йылларында къайратлы загьматы булан арагъа чыкъгъанланы бирисини загьмат ёлун янгыдан эсге алма, суратлама къаст этемен.Гетген асруну давдан сонггъу йылларында къудратлы уьлкебизни бары да ерлеринде йимик, бизин районда да гьайванчылыкъ тармакъны гётермек, гьайванчылыкъ продукталар болдурувну артдырмакъ муратда гьайванланы жынслашдырывгъа гючлю агьамият бериле эди.
Къарабудагъгент юртдагъы алдагъы Карл Марксны атындагъы колхозну, сонггъу «Танг» совхозну «Бойнакъ-кёпюр» деген участкасында ерлешген сют гьайванчылыкъ ферма шо йылларда лап алдынлы, машинлешдирилген ферма санала эди. Бу фермагъа бажарывлу Арсланхан Арсланханов, Абсалам Абакаров ёлдашлар башчылыкъ этеген йыллар ферманы лап оькюрюп турагъан, район ва республика газетлени бетлеринде коллективини уьстюнлюклери, иш сынаву, фермада ишни салынгъан кюю, гьайванланы ашатыву, къуллукъ этивю гьакъда аз язылмагъан. Гертиден де, оьрде аты эсгерилген ферманы коллективини оькюрюп турагъан заманлары бар эди.
Мунда эринмейген, талмайгъан, чинкдеси, оьз касбусун сюеген савунчулар, туварчылар загьмат тёгюп гетген. Олар оьзлени гьар гюнлюк къайратлы загьматы, гьайванлагъа мукъаятлы къуллукъ этивю булан районда сют болдурувну усталары гьисапда оьзлени танытып гетгенлер. Ферманы ёлбашчылары гьайванлагъа къуллукъ этивню, ашатывну натижасында сют болдурувну артдырмакъны гьайын да эте эди. Савунчуланы арасында загьмат оьчешив генг кюйде юрюле эди.
Ана Абдуллабекова бары англавлу яшавун «Бойнакъ кёпюрдеги» сют фермада савунчу болуп ишлей туруп йиберген. Оьрде де эсгергеник йимик, бу фермада ишни алгъа багъып барывун болдурмакъ учун савунчулар бир-бири булан ярыш ачып ишлей эдилер. Ферманы ёлбашчысы ярышны гьасиллерин гьар гюн чыгъара ва хас тетрадгъа яза эди. Эртенги савунну, ахшамгъы савунну гьасиллери ишден бош вакъти ферманы «Къызыл мююшюнде» бары да савунчуланы ортакъчылыкъ этивю булан анализ этиле эди. Алдынлы савунчуланы атына лайыкълы сёзлер айтыла, артда къалагъанланы гьаракат этме чакъыра эди.
Фермада гьар савунчугъа сынавуна гёре сыйырлар тапшурула эди. Ана Абдуллабекова 15 сыйыргъа къуллукъ эте эди. Ол гьайванлардан кёп сют савмакъ учун емлени низамы булан бере эди.
Бу калималаны мен гёрген кюйде язагъанымны себеби де – мени атам давдан къайтгъан сонг, колхозну «Бойнакъ-кёпюр» фермасыны ювугъунда ерлешген «Зулмавукълар» деген еринде авлакъ къаравулчу болуп ишлей эди. Ахшамлар атам фермагъа туварчыланы янына лакъыргъа бара эди. Огъар тагъылып фермагъа туварчыланы яшлары булан ойнама мен де кёп баргъанман. Гиччи бусам да, ферманы ёлбашчысы туварчылагъа «гьайванланы арив отлатмагъансыз, савунчугъа пелен сыйырыгъыздан аз сют савгъансыз» деген калималаны кёп эшитгенмен.
«Яшда гёрген, яшынмас» дегенлей, атам булан бирче фермагъа баргъан да бир гезик ахшамгъы савун тамамланма аз къалып тура. Туварчылар отлукълагъа пурган булан ем салып тура. Ферманы заведующийи гьар савунчу савгъан сютню гьисабын юрюте. Ана Абдуллабековагъа суткада шунчакъы сют савгъансан, Балкъыят шунчакъы сют савгъан» деген сёзлер буссагьатда да эсимде къалгъан. А. Абдуллабекованы аты алдынлы савунчу гьисапда айтыла башлай. Ону загьматына абур этиле. Сураты хозяйствону Гьюрметлев доскасына, сонг районнукине илине.
Гьайванлагъа къуллукъ этивню, ашатывну низамын, гесимин тюз кюте туруп, сыйырлардан савулагъан сютлени къадарын яхшы артдырма бажара. Ана фермада янгы савунчу болуп иш башлагъанда, гьар сыйырдан орта гьисапда 1900-2000 литр сют сава эди буса, сонггъу йыллар шо санав артып юрюй.
1970-нчи йылда Ана Абдуллабекова оьзю къуллукъ этеген сыйырланы гьарисинден 3 тондан къолай сют сава. Шо натижа районну савунчуларыны арасында юрюлеген ярышда лап гёрмекли болуп чыгъа.
Уьстюнлюклерден-уьстюнлюклеге етише гелеген савунчу дагъыдан-дагъы янгы оьрлюклеге ругьланып ишлей. Сыйырлагъа дагъыдан-дагъы яхшы къуллукъ эте. «Гьайванны сютю тилинде бола» дегенлей, натижалар алгъа бара.
Ананы гьайванчылыкъ тармакъда етген уьстюнлюклерине пачалыкъны башын тутгъанланы янындан тийишли багьа бериле, оьр савгъатлагъа ес бола.
Гетген асруну 70-нчи йылларында сют гьайванчылыкъны продукталылыгъын артдырывда етишген уьстюнлюклери саялы, Ана Абдуллабековагъа «Загьматны Къызыл байрагъы» деген орден тапшурула.
Оьзюгер этилеген абур-гьюрмет алдынлы савунчу Ана Абдуллабекованы дагъыдан-дагъы ишге ругьун гётере. Ол бары гючюн гьайванлагъа бакъдыра, къуллукъ этивню, ашатывну гьайында тура. Гьайванлар буса оьзлеге этилеген къуллукъну сютю булан къайтарыш эте.
Ана Абдуллабекова оьзю савунчу болуп ишлеген йылланы ичинде гьаракаты, кьайратлы загьматы булан гьар сыйырдан савулагъан сютлени къадарын 2000 литрден 4000 минг литрге ерли артдырма бажара.
1978-нчи йыл къолда этген оьр уьстюнлюклери саялы Ана Абдуллабекова пачалыкъны лап оьр савгъаты Ленин орденге ес бола.
Ана Абдуллабекова фермада алдынлы савунчудан къайры да, насигьатчы гьисапда кёп яш савунчуланы савунчуну яшыртгъын сырларына тюшюндюрген, ишге ругьун гётерген.
Ана Абдуллабекова савунчу болуп ишлеген йылланы ичинде савгъан сютюн вагонлагъа къуйгъан буса, нече вагон болар эди экен?!
Бир зат ачыкъ – ол оьзюню къайратлы загьматы булан районну экономикасын гётеривде аслам къошум этгенлени бириси.
Добавить комментарий
Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи. Комментарий появится после проверки администратором сайта.
