Эсде къалгъан агьвалатланы гёзден гечиребиз

Уьлке оьлчевде алгъанда 2020-нчы йылда Россияны халкъы коронавирус инфекция аврувну яйылывуну къоркъунчлугъуна да къарамайлы, ерлерде къатты сакълыкъны сакълап, Совет халкъ, ону гьюрметли Къызыл Армиясы бизин ватаныбызгъа намарт кюйде чапгъын этген немис-фашист елевчюлени гелген ерине къувалап, уясын да дагъылтып, Рейхстагны къалкъысына Уьстюнлюкню къызыл ал байрагъын къакъгъанлы 75 йыл тамамланды. Бу йыл Уллу Уьстюнлюкню гюнюне багъышланып дав парад (коронавирус инфекция аврув себеп болуп), 9-нчу Май да оьтгерилмеди. Уьлкени Президентини таклифине гёре, бираз артгъа теберилди. Айтма тарыкъ, уьлкеде Уллу Уьстюнлюкню 75 йыллыкъ юбилейине багъышланып Къызыл майданда оьтгерилген дав парад, давну ортакъчыларыны, ветеранларыны гьюрметине оьтгерилген шатлыкълар даимликге эсде къалардай оьр даражада оьтдю.

2020-нчы йылда уьлкебизни гьукуматыны янгы составы белгиленди. Тарихге гетип барагъан йылда Россияны Президенти В.Путинни таклифине гёре уьлкени аслу закону Конституцияны айры-айры бёлюклерине алмашынывлар, къошумлар этилди. Шо уьлкебизни алгъа барывун болдурувда, аманлыгъын къоруп сакълавда, ватандашларыны яшав даражасын яхшылашдырывда белгили ерни тута.

2020-нчы йылда республика оьлчевде де эсде къалардай агьвалатлар аз болмады. Шоланы чинкдеси, ДР-ни башчысыны заманлыкъгъа борчларын кютме Сергей Меликов белгиленди. Дагъыстанлылар республиканы янгы гьакимбашыны гьаракаты, касбучуланы бирликдеги чалышыву булан ерлерде социал-экономика гьал, ватандашланы яшавлукъ даражасы гётерилер, оьзге масъалалар чечилер деп умут этелер.

Бу йылны язбашында къайдан къопду, гелди, яман югъагъан коронавирус инфекция аврув пачалыкъланы экономикасына, халкъланы яшав даражасына кёп зиян гелтирди. Пандемия аврувну яйылывуну алдын алмакъ учун уьлкени башын тутгъанланы янындан тезликде алгъасавлу чаралар гёрюлдю. Демек, язбашда Роспотребнадзорну таклифине гёре карантин билдирип, кёбюсю къурумлар ишлерин токътатма борчлу болдулар. Билим берив тармакъда яшланы охутувну янгы къайдасы-дистанция булан охув ишлер юрюлдю. Озокъда, бу авур заманларда уьлкени гьакимбашлары адамланы арасында ишсизликни алдын алмакъ учун увакълап, орта далапчылыкъ булан машгъул идараларда иш ерлени сакъламакъ учун алгъасавлукъда енгилликлер билдирилди, кёмеклер этилди. Гёрюлген чараланы натижасында оьзге пачалыкъларда йимик, бизин пачалыкъда увакъ, орта далапчылыкъ булан машгъул къурумлар бютюнлей кютюрлюкге тарымады. Уьлкени ватандашлары да якълав тапды. Аврувну яйылывуну алдын алмакъ муратда къурумларда, идараларда ишлейген пенсионерлер больничный листге чыгъып уьйлеринде турду. Карантинни вакътисинде гиччипавлагъа, школа чагъындагъы яшлагъа этилген кёмеклер де бизин яхшы эсибизде.

Тарихге гетип барагъан йылда районубузда да эсде къалардай районну экономикасын гётеривде, социал масъалаланы чечивде, ватандашланы къуллукъларын кютювде де аз ишлер этилмеген.

2020-нчы йылда районубуз къурулгъанлы 85 йыл тамамланды. Тарх учун шо уллу болжал тюгюл. Амма шо болжалны ичинде районубузну экономикасы, халкъларыны яшав даражасы, турушу танымасдай алышынгъан. Алайыкъ юртларыбызны гёрюнюшюн, мени эсимде бар вакътиде де Къарабудагъгент юртда къалкъысына къызыл сыныкъ, шифер тутулгъан уьйлени бармакъ булан санап бола эди. Балчыкъ орамлар, тар тыгъырыкълар – уллу наслуну яш заманлары. Гьали бизин юртларыбызны бир-бир орамлары, гюлбавлары шагьардагъылардан къалышмай. Адамларыбызны яшав даражасы танымасдай алышынгъан. Гьар ожакъда эки, гьатта уьч холодилник, ожакъ къуллукъланы кютеген электрик алатланы санавун эсгермей де къояйыкъ.

2020-нчы йылда районда гьар тюрлю федерал, республика, муниципал программалар яшавгъа гийирилди. Шоланы арасында «Демография», «Образование», «Культура», деген милли программалар. «Мой Дагестан – мои дороги», «Чистая вода», «Комфортная городская среда»» деген регион проектлер булан бу йыл районда кёп ишлер этилди. Районда этилип турагъан ишлени барышы район газетни бетлеринде охувчугъа малим этилип юрюлдю.

«Образование», «Точка роста» деген программалар булан бу йыл районда 8 школа ярашдырылды, школаланы материал техника базасы беклешди.

2020-нчы йылда пачалыкъ ва хас аралыкъ булан иш юрютювню кюрчюсюнде райцентрда яшлар баву ачылды. Юртланы безендиривде, адамлагъа юрюме, ял алма имканлыкълар болдурувда районну юртларында этилип пайдаландырывгъа берилген объектлер юрекни сююндюрегенден къайры да, районубуз учун да оьктемлик тувдура.

Савлай Дагъыстан йимик, бизин район да – аграр район. Районубузну экономика оьсювю, социал масъалаланы чечиливю, адамланы яшав гьалыны даражасы юртлу загьматчыланы, сабанчыланы, топуракъда доланагъан оьзге ёлдашланы къайратлы загьматындан, къолда этген уьстюнлюклеринден гьасил бола. Айтма тарыкъ, артдагъы йылларда, шону ичинде 2020-нчы йылда районубузну загьматчылары къолда эте гелеген уьстюнлюклер сююндюрмей тюгюл.

2020-нчы йылны гьава шартлары бизин бойларда топуракъда доланагъанлар учун нечакъы бола буса да авур гетди. Тек, табии авурлукълагъа да къарамайлы, бу йыл районда ашлыкъ, овошлар, емишлер, оьзге авлакъ ниъматлар болдурув 2019-нчу йыл булан урушдургъанда, бир къадар артып юрюй.

Районну экономикасына аслам къошум этеген тармакъ – юзюмчюлюк тармакъ. Бу тармакъны гётеривде, юзюмлюклени майданларын генглешдиривде айрыча гьаракат гёрюле. Борлагъа къуллукъ этивде бай сынав топлагъан юзюмчюлерибиз бу йыл районну янгы тархында бир де болмагъан уьстюнлюклени къолда этди. Районда бу йыл умуми алгъанда 13 минг тондан къолай гюнешни тюшюмю къайтарылды.

Районда ябыкъ топуракъда овошлар оьсдюрмек учун теплицалар къурув, ишге салыв янгурдан сонггъу къолкъотурлар йимик, чалт темплер булан оьсе, бай сынав топлана геле.

Алда Аданакъ юртда болдурагъан овошлар уьлкени, республиканы базарларында бренд санала эди буса, гьали аданакълыланы сыдраларына бойнакълылар да гирген. Бизин районну овошчулары болдургъан памидор уьлкебизни тахшагьарындагъы «Москва-Сити» деген увакълап-ломайлап сатагъан базагъа къотарылагъан гезиклер аз болмай…

Умуми алгъанда биз 2020-нчы йылны уьстюнлю кюйде тамамлай бусакъ да, бу йыл биз тас этивлеге де тарымай къалмадыкъ . Узакъ йыллар гьар тюрлю жаваплы къуллукъларда намусу булан ишлеп гетген оьзден уланларыбыз Багьавутдин Зиявутдинович Ибашев, Гьажи Гьажиакъаевич Гьажиев ва оьзге ёлдашлар герти дюньягъа гёчдюлер. Гюнагьларындан Аллагь гечсин! Ахырат ёлу тюз болсун, жаны Женнетлерде болсун! Не этме та­рыкъ, адамгъа тувмакъ йимик, оьлмек де бар. Ондан къутулуп болагъан ёкъ. Оьлюм биревге тез, биревге геч геле. Амма шону булан яшав токъталып къалмай.

«Бары зат юрюй, бары зат алышына» дегенлей, биз де алгъа багъып юрюме, гёз алгъа янгы планлар салып, шоланы яшавгъа чыгъармакъны гьайын этме, чалышма тарыкъбыз.

Янгырагъан тананы йылы парахатлы, уьстюнлюклер, сююнчлюклер кёп болагъан йыл болсун! Янгы йылда бары да халкъгъа савлукъ, чыдамлыкъ, оьзюне оьзюню инамлыгъы болсун. Инамлыкъ бар буса, бары авурлукълардан оьтме бола.