Меню
16+

Сетевое издание "Району яшаву"  «Будни района»

17.01.2020 09:13 Пятница
Категория:
Если Вы заметили ошибку в тексте, выделите необходимый фрагмент и нажмите Ctrl Enter. Заранее благодарны!

Яшавлукъ шартлар яхшылаша

Автор: Лакъырлашывну юрютген Набиюлла МАГЬАММАТОВ (“Ёлдаш” газетден)

Юртлардагъы халкъны яшавлукъ ва маданият оьсювю гюн сайын алгъа барагъанын эслеме къыйын тюгюл. Адамлар гьалиги заманда юртларда шагьарлылардан осал яшамай. Гьар ожакъны сув къуюлары да, гьамамлары да, бек арив онгарылгъан эркин ашюйлери де бар десе де ярай. Энни юртларда гьайван-мал сакълап, олагъа къуллукъ этегенлер де аз. Бар буса да, гьар авулда бир яда эки бардыр. Она шону учун да гьар юртну ичин гёзел этип безендирмек пачалыкъ янындан гьай этивню талап этеген вакътилер гелди. «Шагьарча онгайлы шартлар болдурмакъ» деген программаны яшавгъа чыгъара туруп, бизин республикада бу йыл да хыйлы гьаракат юрюлдю.

Шогъар байлавлу болуп шагьарларда, юртларда халкъ кёп бир-бири булан къатнашагъан ерлени арив этип онгармакъ учун гьакимиятны янындан хыйлы харж да гёрсетилген эди. Йылны ахырында битдирме герекли шолай агьамиятлы ишлени тамамланагъан кюю булан таныш болмакъ учун мен бир нече гюн алда Къарабудагъгентде болдум ва районну башчысыны биринчи заместители Агьмат Гьажиев булан ёлугъуп, о гьакъда лакъыр этдик.

Тюпде шо лакъырлашыв сизин тергевюгюзге бериле.

– Агьмат Абдулмежитович! Къарабудагъгент – Дагъыстанда инг уллу юртланы бириси. Ондан къайры да, бу юрт халкъгъа яшамакъ учун да табии онгайлыкълары кёп ер. Янгыз «Бекенезни» берекетин эсгерип къойсакъ да таманлыкъ эте. Федерал, республика программалагъа гёре сизин уллу районну халкъына бу йыл нечик яхшылыкълар этилди?

– 2019-нчу йыл бизин районда «Шагьарча онгайлы шартлар болдурмакъ» деген программагъа гёре эки юртда 11 тюрлю ерлерде ишлер юрюлдю. Къарабудагъ­гентде – 9 ер, Дёргелиде – 2 ер онгарылды. Шоланы кёбюсю тамамланма да тамамланып, къолланма гьазир болгъан. Къалгъанларын да кёп артгъа салмай битдирежекбиз.

Олар барысы да бизин райцентр Къарабудагъгентни, Дёргелини аривлюгюне бирдагъы аривлюклер къошуп, адамлар учун онгай­лыкълар болдура.

– Юртну къайсы ерлери безендирилди? Бирлерин сама эсгерме тарыкъ деп эсиме геле.

– «Бекенез» парк, Гьамзат Гьамзатовну атындагъы бав гелгенлеге ял алма болур йимик исбатлы этилип онгарылды. Абакаровну атындагъы, Набережная, Гвардейская, Лесхозная орамларда яяв юрюйгенлеге онгайлы тротуарлар ишленди. Орамлагъа мекенли къайдада ярыкълар тартылды.

– Харж янындан нечакъы болуп токътады шолай ишлер?

–Къарабудагъгентдеги 9 да ерде этилеген ишлеге 21 019, 73 минг манат гёрсе­тилген эди. Дёргели юртдагъы ишлени багьасы да 8 337, 44 минг манат болуп токътады. Къарабудагъгент районгъа «Шагьарча онгайлы шартлар болдурмакъ» деген программагъа гёре гёрсетилген харж 29 357, 17 минг манатгъа етише.

– Халкъны ичеген сув булан таъмин болдурулув къайсы райондагъы юртларда да гьалиги заманда агьамиятлы къуллукъ деп гьисап этиле. Сизде нечик чечиле шо ёрукълу масъалалар?

– Бизин район ичеген сувдан тарчыкъ болур йимик ер чи тюгюл, тек сув масъаласы бизде де аслу масъалаланы бириси деп гьисаплана. «Бекенез» – юртну да, районну да оьктемлиги, сув байлыгъы. Болса да, сув быргъылар йыллар гетип эсгилене. Янгыларын тарт­ма да тынч болмай. Сув болса да, ону адамланы ожакъларына етишдирме де тарыкъ чы…

Республиканы инвестиция программасына гёре 2019-нчу йылда Къарабудагъгент районда яшавгъа чыгъармакъ учун дагъы да хыйлы ишлер гёз алгъа тутулгъан эди:

«Бекенез» деген сув чыгъагъан ерни онгармакъ учун да район центрыны ичиндеги сув быргъыланы янгыртмакъ учун да 94 349 минг манатны къадарындагъы ишлени битдирме герек эди .

Губден, Къурбуки юртларда ичеген сувну масъаласын яхшылашдырмакъ учун «Хала-горк» деген кёлден сув гелтирмек учун 45 787 минг манат гёрсетилген. Бу эки де юртгъа гелеген сувну кёп этмек учун «Хала-горк» кёлге агъылагъан сувну болдурмакъ учун да хыйлы харж белгиленген.

Тёбенги Мугри, Жанга, Сираги, Ленингент юртлагъа сув тартмакъ учун да 18 163 минг манат гёрсетилди. Биз бары да ишлени тамамлама тарыкъбыз деп чалышабыз. Шолай болма да болур деп ойлашабыз.

Дагъы да эсгерме тюшсе, Паравул юртну сув булан таъмин этиливюню гьакъында айтма тарыкъ. Эки чакъырым ерге татавул къазылып, 250 мм диаметры булангъы сув быргъылар салынды. Бетон къуюлуп ишленеген там бар эди, шону да битдирдик. 500 куб. сув сакъланагъан къуюгъа да тындырыкълы ремонт этилди.

Уллубийавулда ерге бурав уруп сув чыгъарма сюйген эдик. Биринчи гьаракатыбыздан пайда болмады. Сув чыкъмай къалды. Экинчилей бурав уруп турабыз, 200 метр теренликге етишген, сув чыгъар деп умут этебиз.

– Юртланы ичиндеги ёлланы онгармакъ учун да пачалыкъны янындан этилеген гьаракат, къыйматлы кёмеклер де бола. Шондан сиз нечик пайдаланасыз?

– Ёлланы онгармакъ учун муниципал программагъа гёре бизин районгъа 2 миллион манат гёрсетилген эди. Бары да этилинме герекли ишлер яшавгъа чыгъарылгъан.

«Мени Дагъыстаным – мени ёлларым» деген республиканы инвестиция программасына гёре Къарабудагъгент юртну Уллубий Буйнакскийни атындагъы орамын ярашдырмакъ учун 7 миллион 114 минг манатны къадарындагъы ишлер этилген.

– Дёргели юртдагъы участка больницагъа янгы бина ишлеме герек деп айтылагъанлы кёп йыллар бола. Гертиден де, больницаны бар бинасы тезде къурулгъан болгъанына гёре, бек эсги гёрюне эди. Гьали ишленип турагъан янгы больница юрт учун 2020-нчы йылгъа къыйматлы ва гёрмекли савгъат болур…

– Юртда участка больницаны уллу бинасы ишленип бите тура. 2019-нчу йылда этилеген къурулуш ишлени багьасы 26 миллион манатгъа етише.

Онда биз янгы спорт майданча да онгардыкъ. Биринчи номерли орта школаны алдында да бав этилди.

– Районну юртлары кёп, Къарабудагъгент, Дёргели юртлардан къайры, оьз­ге юртлар да бар. Оланы да гьайы этиледир? Олар неге къошулмагъан программалагъа?

– Программалагъа къошулмакъ учун конкурслардан оьтме тарыкъ бола. Гелеген йылда Губден, Къурбуки юрт­лар да «Шагьарча онгайлы шартлар болдурув» деген программада ортакъчы­лыкъ этежек. Паравул, Уллубийавул, Агъачавул юртлар да гелеген йыл, эгер де харж етишсе, оьрде эсгерилген программагъа къошулажакъ.

– Сизин юртлу Агъай Къапланов ата юртну гьакъында йырлайгъан «Гележекде шагьар болма умутлу» деген сёзлери мени де эсимде бар. Гертиден де, Къарабудагъ­гент, Къазаныш, бизин Дагъыстанны инг уллу юртлары шагьарлар бола тура деп айтса да, янгылыш болмас. Шолай тюгюлмю?

–Къазанышны билмеймен. Ону сен яхшы билесендир, къазанышлысан. Тек Къарабудагъгентни шагьар болмагъаны недир деген ой геле. Банкет заллары бар, уллу спорт комплексибиз шагьардагъылардан кем тюгюл, орамларыбыз гечелер де гюндюзлер йимик ярыкъ, асфальт тутулмагъанлары болса да, гележек йылларда бу программаланы яхшылыгъындан шо масъала да тюзевлю чечилер… Халкъны гьар гюнлюк талапларына гёре юртланы социал маданият оьсювлери де алгъа бара деп эсиме геле.

– Кёп савбол, юртугъузгъа мен де яхшылыкълар ёрайман.

– Сен де савбол, Набиюлла. «Ёлдаш» газетибизни абуру йылдан-йыл гётерилсин! Оьтген йылларда йимик, гележек йылларда да къумукъланы тарихин ахтарывда, гьалиги яшавун гёрсетивде, халкъны четим чечилеген масъалаларын гётеривде, жамият яшавун тюз суратлавда сизге янгы оьрлюклеге етишмеге насип болсун.

Добавить комментарий

Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи. Комментарий появится после проверки администратором сайта.

23