Планланы яшавгъа чыгъарма тарыкъ

Ол оьзюню сёйлевюн районда 2020-нчы йылны тюшюмю учун бу йыл гюзде районну сабанчылары 10900 гектар майдангъа гюзлюклер чачма тарыгъын ачыкъ этди. Дагъы да ачыкълашдырып айтгъанда: 9100 гектаргъа будай, 1450 гектаргъа гюзлюк арпа, 350 гектаргъа сусул будай ва тритикаль чачма тарыкъбыз.

Гюз чачывгъа мукъаятлы гьазирлик гёре туруп, районну механизаторлары бары да агротехника чараланы заманында сан янлы оьтгерме гьаракат этип ишледилер. Демек, топуракъланы сюрюв, оланы чачыв­гъа гьазирлев, чачыв ишлер агрономия илму талап этеген даражада оьтгерилди.

Топуракъланы сюрювде, чачывгъа гьазирлевде тайышывсуз кюйде 24 трактор къуршалып ишлер юрюлдю. Гьар гюн орта гьисапда ерлерде гюнде 150 гектар ер сюрюле эди.

Декабр айны 3-юне районда гюзлюклер чачмакъ учун сюрюлген 11317 гектар топурагъыбыз бар. Шо планда токъташдырылгъанындан 417 гектаргъа артыкъ.

Буссагьатгъы вакътиде районда гюзлюклер чачмакъ учун топуракълар сюрюв ва чачыв ишлер тамамлангъан. Гюз чачывгъа районну хозяйстволарында октябр айны башында гиришген эди. Бугюнге ерлерде 10504 гектар майданлагъа гюзлюклер чачылгъан. Шо — республика оьлчевде экинчи гьасил. Биринчи гьасил – Хасавюрт район.

Гюз чачывну болжаллары гетген буса да, чакъ ачылса, гюз чачывну узатма къасты бар хозяйстволарыбыз бар. Оьзге йылланы сынаву исбатлайгъан кюйде, декабр айны орталарына ерли гюз чачыв ишлени узатагъан йыллар болду.

Гюз чачывгъа районда гьар гюн 30 дёгерчекли тракторлар къуршалып, гюнде 250 гектар топуракъгъа ашлыкъ чачыла эди.

Гюз чачывгъа Гьели, Губден, Къурбуки, Къарабудагъгент юртланы механизаторлары сиптечилик гёрсетип, чачывну планларын ар­тыкълыгъы булан толтургъанлар.

Ш.Мустапаев оьзюню сёйлевюнде гюз чачывда «Манасгент ГУП-ну ижарачыларыны гьаракатын да айрыча эсгерди.

Къакъашура, Уллубийавул юрт муниципал къурулувлар гюз чачывну планын 80 процентге толтургъан.

Чарада гюз чачывну планын йырагъан Дёргели, Паравул, Аданакъ юрт муниципал къурулувлар къатты кюйде танкъыт этилди.

Районну юрт хозяйство тармагъыны башчысы район урлукълар булан 100 процентге таъмин экенин де малим этди.

Ш.Мустапаев сёйлевюн узата туруп, районда бавланы майданларын генглешдире туруп этилип турагъан ишлени уьстюнде токътады.

Ол бу йыл 85 гектаргъа янгы бавлар салма тарыгъын ачыкълашдырды. Аслу гьалда, интенсив бавлар этме гёз алгъа тутулгъан эди. Бу йылгъа план юрт хозяйство продукталар болдурувчулардан, КФХ-дан гелген заявкалагъа гёре салынгъан. Неге тюгюл, гьукуматны янындан кёмеклер янгыз налог къурумда регистрациясы бар хозяйстволагъа этиле. Алдагъы йылларда районгъа план 45 гектар эди. Гетген йылны ахырында республиканы юрт хозяйство ва ашамлыкъ министерлиги билдиреген кюйде, районгъа кёмеклер тереклер орнатывну планыны толувуну объёмуна гёре этилежегин ачыкълашды.

Бу йылны язбашында районда план булангъы 35 гектарны ерине 36,5 гектаргъа яш тереклер орнатылды.

Тереклер орнатывну йыллыкъ планын яшавгъа чыгъармакъ учун гюзде районда 48,5 гектар майдангъа тереклер орнатма тарыкъбыз. Бугюнге районда 21,5 гектаргъа терек орнатылгъан. Шону 11,5 гектары – мердешли, 10 гектары — интенсивный бавлар .

Гюзде бавлар орнатмакъ учун районда плантаж гётерилген 48 гектар топуракъ бар.

Ш.Мустапаев оьзюню сёйлевюн узата туруп, районда гюзде тереклер орнатывну планыны йырылывун Краснодар крайны питомниклери орнатыв материаллар булан, районну КФХ-ны таъмин этме бойнуна алгъан борчун яшавгъа чыгъармайгъанындан тувулунгъанын эсгерди. Масала, «Къурбуки» КФХ-ны терек орнатмакъ учун онгарылгъан гьазир 15 гектар топурагъы бар, тек оьрде эсгерилген себепден ишлер йырыла.

Сёйлевчю районну фермерлери топуракъ гесеклени узакъ болжалгъа ижарагъа кагъызларын онгарывда да четимликлеге ёлугъагъанын ­ачыкъ этди. Чакъ ачылгъандокъ, районда бала тереклер орнатыв ишлер узатылажакъ.

Ш.Мустапаев оьзюню сёйлевюн узата туруп 2019-нчу йылда районда борла орнатывну барышын залдагъылагъа малим этди. Ону сёйлевюнде ачыкъ болгъаны йимик, районда бу йыл 110 гектаргъа борла орнатма тарыкъ, язбашда 60, гюзде 50 гектаргъа.

– Шо муратгъа гёре районда плантаж гётерилген 155 гектар топуракъ бар. Язбашда 68,8 гектаргъа борла орнатылды. Йыллыкъ планны яшавгъа чыгъармакъ учун гюзде 41,2 гектаргъа борла орнатма тарыкъбыз. Гьалиге 26,5 гектаргъа борла орнатылгъан.

Гьава шартлар имканлыкъ берсе, борла орнатыв ишлер давам этилежек,-деп, Ш.Мустапаев сёзюн тамамлады.

Районну башчысы М.Амиралиев чарада гьасил чыгъарып сёйлей туруп, районда гюз чачывну, емиш тереклер, борла орнатывну планлары яшавгъа чыкъма герегин бек буварды. Гюз чачывда планларын яшавгъа чыгъармагъан, бирдокъда бек осал ишлеген юртланы башчыларыны атларын тутуп тапшурувлар берди.